Παναγία Πορταΐτισσα: Η θαυματουργή εικόνα 

που σύμφωνα με την παράδοση δεν πρέπει 

ποτέ να βγει έξω από το Άγιο Όρος [φωτό]

      

Σύμφωνα με μια παράδοση που υπάρχει στο Άγιο Όρος η εικόνα αυτή δεν πρέπει να βγεί ποτέ εκτός Αγίου Όρους. Αν θα γίνει κάποια στιγμή αυτό, θα σημάνει και το τέλος του Αγίου Όρους. Θεωρείται μια από τις πιο θαυματουργές εικόνες.Τα τάματα που γίνονται για την χάρη της σε καθημερινή βάση από την Ελλάδα, αλλά και όλο τον κόσμο είναι πάρα πολλά..»Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς».

Στην Ιερά Μονή των Ιβήρων βρίσκεται η θαυματουργή Εικόνα Πορταΐτισσα, η οποία κατά την παράδοση είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Έχει διαστάσεις 137 εκατοστά ύψος και 94 πλάτος, το δε βάρος 96 κιλά, μαζί με τα αναθήματα και τα λοιπά. Η αυστηρή έκφραση του ιερού προσώπου Της, τονιζόμενη από την επιβλητική, καθηλωτική ματιά Της, προξενεί το δέος.

Δόθηκε το προσωνύμιο τούτο στην Παναγία, επειδή είναι τοποθετημένη η ιερά εικόνα στο παρεκκλήσιο της μονής Ιβήρων που ευρίσκεται αριστερά της κεντρικής Πύλης.

Αυτή η εικόνα ήταν κτήμα μιας ευλαβούς χήρας στη Νίκαια, όταν εικονομάχοι στρατιώτες την ανακάλυψαν στο σπίτι της, μπροστά απ’ την οποία έκαιγε ακοίμητη καντήλα. Με την υπόσχεση χρημάτων η σώφρων χήρα πήρε μια μέρα παράταση και τη νύχτα έριξε, με το γιό της μαζί, την Εικόνα στη θάλασσα, η οποία ξαφνικά στάθηκε όρθια και έπλεε προς την Ελλάδα. Εκείνος ο γιος, για να μη τον συλλάβουν, ήρθε στη Θεσσαλονίκη και μετά στο Άγιο Όρος. Κανείς δεν ξέρει που βρισκόταν 170 χρόνια η Εικόνα, απ’ το 829 που έπεσε στη θάλασσα ως το 1004 που βγήκε στην Ιβήρων.

Κάθονταν οι παλαιοί άγιοι Γέροντες της Ιβήρων και μιλούσαν περί σωτηρίας ψυχής, όταν ξαφνικά βλέπουν μέσα στη θάλασσα μια λάμψη. Μαζεύτηκαν όλοι οι Μοναχοί του Όρους, και με βάρκες θέλησαν να πάνε στο περίεργο και θαυμαστό σημείο. Μπόρεσαν μόνο να διακρίνουν ότι ήταν μία εικόνα της Θεοτόκου, διότι όσο πλησίαζαν τόσο η εικόνα απομακρυνόταν. Όποτε οι Πατέρες συγκεντρώθηκαν στην Εκκλησία και ικέτευαν θερμώς τον Πανάγαθο να τους επιτρέψει να πάρουν την αγία Εικόνα. Πράγματι ο Θεός άκουσε τη δέηση τους και απάντησε ως έξης.

Έξω απ’ το Μοναστήρι ασκήτευε κάποιος Μοναχός Γαβριήλ από  την Ιβηρία. Ήταν απλός, αναχωρητής, αδιαλείπτως έλεγε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό και ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Η τροφή του ήταν τα βότανα του βουνού και ποτό του το νερό και μέρα-νύχτα μελετούσε το νόμο του Κυρίου. Ενώ προσευχόταν, νύσταξε λίγο, έκλεισε τα μάτια του και βλέπει την αγία Θεοτόκο με ιδιαίτερη λαμπρότητα και του λέει «πήγαινε στο Μοναστήρι σου και πες στον ηγούμενο ότι ήρθα για να τους δώσω την εικόνα μου» μετά βάδισε στη θάλασσα, για να γνωρίσουν όλοι την αγάπη και πρόνοια που έχω στο Μοναστήρι σας. Μόλις είπε αυτά η Παναγία, χάθηκε απ’ τα μάτια του Γαβριήλ.

Μετά πήγε στο Μοναστήρι, είπε το νέο και οι Πατέρες με πομπή και Θεομητορικούς ύμνους πήγαν προς την παραλία. Ο Γέρων Γαβριήλ περπάτησε λίγο στη θάλασσα και αμέσως η εικόνα ήρθε στην αγκαλιά του. Οι Πατέρες με πολλή ευλάβεια και χαρά την υποδέχτηκαν και έκαμαν ολονύκτιες αγρυπνίες και δεήσεις και Λειτουργίες επί τρία μερόνυχτα, για να ευχαριστήσουν τον Θεό και την Παναγία. Την έβαλαν στο ναό της Μονής, αλλά εκείνη έφευγε και στεκόταν πάνω από την πύλη του Μοναστηριού. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές, ώσπου ξαναπαρουσιάστηκε η Παναγία στον Γέροντα Γαβριήλ και του λέει:

«Πες στον ηγούμενο να παύσετε να με πειράζετε, διότι δεν ήρθα στο Μοναστήρι για να με φυλάτε σεις, αλλά ήρθα για να γίνω εγώ φύλακας και φρουρός σας και σ’ αυτήν και στην μέλλουσα ζωή και όσοι θα ζήσουν με ευλάβεια και φόβο Θεού και δεν αμελούν στην απόκτηση των αρετών, και τελειώσουν την πρόσκαιρη ζωή τους σ’ αυτόν τον τόπο, ας έχουν θάρρος και να μη φοβούνται την κόλαση διότι αυτή τη χάρη ζήτησα από τον Θεό και Υιό μου και την πήρα. Ως επιβεβαίωση των λόγων μου σας δίνω αυτό το σημείο, όσο βλέπετε την εικόνα μου στο Μοναστήρι σας, δεν θα λείψει απ’ το Όρος τούτο η χάρις και το έλεος του Υιού μου και Θεού».

Όταν τα άκουσε αυτά ο ασκητικός και θεοφόρος πατήρ Γαβριήλ έρχεται βιαστικά στο Μοναστήρι και τα αναφέρει στον ηγούμενο ο όποιος χάρηκε πολύ, συνάθροισε την αδελφότητα και διατάζει να κτισθεί στην είσοδο της Μονής ειδικό παρεκκλήσιο για την φύλακα της Μονής θαυματουργή Εικόνα.

Λέγεται, μάλιστα, ότι εάν χαθεί η εικόνα από την θέση της, τότε θ’ αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την δευτέρα παρουσία του Κυρίου μας. Η Αγία αυτή εικόνα φέρει στο κάτω μέρος της σιαγόνος της Θεοτόκου μία ουλή από το μαχαίρι ενός πειρατή. Από την ουλή αυτή έρευσε αίμα, το οποίο πηγμένο διακρίνεται και σήμερα επάνω στην εικόνα.

Πηγή: Σημεία των Καιρών

ΛΑΡΙΣΑ - Μια εικόνα χίλιες λέξεις...

Λάρισα. Γενική άποψις του λόφου της Ακροπόλεως. Χαρακτικό στην Le Monde Illustre των Παρισίων. 1897.

 Γενική άποψη του λόφου της Ακροπόλεως

Η σημερινή εικόνα απεικονίζει τη βορειοδυτικήπλευρά της Λάρισας, όπως την αποτυπώνει χαρακτικό το οποίο δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα των Παρισίων «Le Monde Illustre» στο φύλλο της 24ης Απριλίου[1] 1897.
Το χαρακτικό αυτό έγινε με βάση φωτογραφία του Ευστάθιου Αναστασιάδη, ο οποίος ήταν ανταποκριτής της γαλλικής εφημερίδας στην Αθήνα και βρέθηκε στη Λάρισα για ναπαρακολουθήσει τις προετοιμασίες της αναμενόμενης ελληνοτουρκικής σύρραξης. Την περίοδο εκείνη η φωτογραφική τέχνη δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί και η εκτύπωση φωτογραφιών στο δημοσιογραφικό χαρτί είχε σοβαρές ατέλειες και μειωμένη ευκρίνεια. Για να αντιμετωπίσουν το μειονέκτημα αυτό υπήρχαν στα γραφεία των εφημερίδων εξειδικευμένοι χαράκτες, οι οποίοι αντέγραφαν με ακρίβεια ό,τι είχε αποτυπώσει η φωτογραφική πλάκα. Τότε η δημοσίευση είχε ευκρίνεια και αξιοπιστία.
 Ο Ευστάθιος Αναστασιάδης στάθηκε στην αριστερή όχθη του ποταμού στην περιοχή του Αλκαζάρ, στο ύψος περίπου του σταδίου, «συνέλαβε» με τον φακό του τη βόρεια και μέρος της δυτικής πλευράς της Λάρισας και έστειλε την πλάκα στην γαλλική εφημερίδα. Το ίδιο ακριβώς κλισέ του Αναστασιάδη χρησιμοποίησε και ο φωτογράφος του Βόλου Στέφανος Στουρνάρας στο επιστολικό δελτάριο αρ. 9, το οποίο κυκλοφόρησε στα 1900 περίπου, στην πρώτη έκδοση καρτών που επιχείρησε. Η μόνη διαφορά μεταξύ των δύο φωτογραφιών όπως τις βλέπουμε σήμερα είναι ότι στο δελτάριο η εικόνα επεκτείνεται δυτικότερα και περιλαμβάνει τη γέφυρα και το τζαμί του Χασάν μπέη, ενώ στο δημοσιευόμενο χαρακτικό η εικόνα επεκτείνεται ανατολικά σε ολόκληρο τον λόφο του Φρουρίου. Στο επάνω μέρος του χαρακτικού έχει καταγραφεί από μακριά και σε ύψος ολόκληρος ο λόφος της Ακροπόλεως, όπωςαναφέρει και ουπότιτλοςστην εφημερίδα. 
Από την λεπτομερή μελέτη του χαρακτικού και ξεκινώντας από δεξιά καθώς το κοιτάμε παρατηρούμε ότι ο χώρος μπροστά από τον μητροπολιτικό ναό έχει ανοίξει, καθώς έχουν απομακρυνθεί όλα τα κτίσματα τα οποία τον κάλυπταν και τον έκρυβαν κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Τα τοιχία υποστήριξης του λόφου στα δυτικά έχουν ήδη κατασκευασθεί, η σκάλα η οποία φέρει σε επικοινωνία τον προαύλιο χώρο του ναού με τη δεξιά όχθη του ποταμού έχει και αυτή διαμορφωθεί[2], αλλά η παρόχθια περιοχή είναι ακόμα ανώμαλη και αδιαμόρφωτη. 
Στη συνέχεια δεσπόζει η παρουσία της βασιλικής του Καλλιάρχη, όπως επικράτησε να ονομάζεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αχιλλίου της εποχής εκείνης, επειδή κτίσθηκε με τη φροντίδα του μητροπολίτου Λαρίσης Διονυσίου του Καλλιάρχη το 1794. Βόρεια της βασιλικής και σε επαφή μαζί της, διακρίνεται ένα διώροφο κτίσμα, το οποίο χρησίμευε ως κατοικία του εκάστοτε μητροπολίτη και συγχρόνως ως επισκοπικό μέγαρο. Στον κάτω όροφο έχει ωραία τοξωτά ανοίγματα και με τον όγκο του καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του ναού. Νότια και πίσω από την επιμήκη στέγη της βασιλικής προέχει μόνον το υπερώο από το τριώροφο νεοκλασικό αρχοντικό του Ιωάννη Βελλίδη, γνωστό και από άλλες καταγραφές λόγω του ύψους του. Στα ανατολικά του ναού, πάνω από τη σκεπή μιας οικοδομής η οποία ανήκει στα βοηθητικά κτίσματα της εκκλησίας, διακρίνεται ο επάνω μέρος ενός απλού καμπαναριού.
 Εν συνεχεία ακολουθεί τα αρχοντικό που έκτισε το 1882 ο μητροπολίτης Λαρίσης Νεόφυτος Πετρίδης και πιο πάνω, πίσω από δύο οικήματα που δεν έχουν ακόμα ταυτοποιηθεί, υψώνεται το παλιό ρολόι της πόλεως που σήμαινε την ώρα με τις καμπάνες. Δύο επιμήκη κτίρια που παρατηρούμε στη συνέχεια ανήκουν σε στρατιωτική μονάδα. Αποτελούσαν παλιό οθωμανικό στρατώνα, αλλά την περίοδο του 1897 στέγαζε εγκαταστάσεις
πυροβολικού του ελληνικού στρατού. Τα κτίρια αυτά καταλάμβαναν τη σημερινή περιοχή του Ηρώου[3]. Αριστερότερα στο ψηλότερο σημείο διακρίνεται μέρος της ανοικτής τουρκικής αγοράς (μπεζεστένι) και στη συνέχεια προέχει ο μιναρές του τζαμί Παζάρ, το οποίο τοποθετείται στηνπεριοχή όπου σήμεραβρίσκεται το Δημοτικό αναψυκτήριο «Φρούριον». Μπροστά και κάτω από τον λόφο, οι κατοικίες ανήκουν στον μαχαλά Ταμπάκικα, δηλαδή τη συνοικία των βυρσοδεψείων, τη σημερινή συνοικία Αμπελοκήπων. Τα κτίσματα της συνοικίας είναι λίγα και βρίσκονται τα περισσότερα κατά μήκος της σημερινής οδού Γεωργιάδου. Ο υπόλοιπος χώρος είναι γυμνός,αδιαμόρφωτος και καλυμμένος με πυκνή βλάστηση. Εδώ πρέπει να βρίσκονταν οι αμπελώνες της περιοχής που έδωσαν το όνομα στη σημερινή συνοικία. Χαμηλά ο Πηνειός κυλά ήρεμα τα νερά του και δεξιά, μόλις διακρίνεται ένα μέρος από το «νησάκι του Πηνειού», μια πολύ μικρή και επιμήκης νησίδα γης, η οποία δίχαζε την πορεία του ποταμού σε μια μικρή διαδρομή και βρισκόταν στο ύψος του σημερινού Κηποθέατρου.
 [1]. Η ημερομηνία είναι με βάση το νέο ημερολόγιο, γιατί στη Γαλλία και στις άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είχε από καιρό επικρατήσει, ενώ στη Ελλάδα άρχισε επίσημα από το 1922. 
[2]. Οι τοίχοι υποστήριξης και τα σκαλοπάτια του λόφου κατασκευάσθηκαν το 1894 από τον εργολάβο Αντώνιο Ρίζο. Βλέπε: Νικόλαος Παπαθεοδώρου, Τα σκαλοπάτια στον παλιό Άγιο Αχίλλιο, εφ. Larissanet, Λάρισα, φύλλο της 18ης Ιουνίου 2015.
 [3]. Βλέπε: Παλιούγκας Θεόδωρος, Η Λάρισα κατά την Τουρκοκρατία (1423-1881), τόμ. Β’, Κατερίνη, (2007) σελ. 759, πίν. ΙΓ’.
 nikapap@hotmail.com

ελευθερία λάρισας

ΕΛΛΗΝΩΝ μύθοι
*Από τον Κων/νο Οικονόμου

Η Γαλανθίς ή Γαλινθιάς [αυτή που έσωσε τον Ηρακλή, κατά τον τοκετό του!]
Η Γαλανθίς εξαπατά την Ειλειθυία

ΓΕΝΙΚΑ: Η Γαλινθιάς, κατά την Ελληνική Μυθολογία, ήταν κόρη του Προίτου και φίλη της Αλκμήνης, μητέρας του Ηρακλή.
Ο ΜΥΘΟΣ: Όταν επρόκειτο η Αλκμήνη να γεννήσει τον Ηρακλή, η Ειλείθυια, που ήταν για τους αρχαίους Έλληνες η θεότητα του τοκετού και οι Μοίρες, ύστερα από εντολή της Ήρας την παρεμπόδιζαν και δεν της επέτρεπαν να γεννήσει, κρατώντας σταυρωμένα τα χέρια τους. Ο “δεσμός” αυτός, τα πλεγμένα δηλαδή χέρια της Ειλείθυιας και των Μοιρών, αποτελούσε εμπόδιο, “δέσιμο”, της γέννας (κατά τις αρχές και πρακτικές της λεγόμενης συμπαθητικής μαγείας). Η Ήρα έδωσε την εντολή αυτή διότι ζηλοτυπούσε. Κι αιτία ήταν ότι ένα από τα δίδυμα που κυοφορούσε η Αλκμήνη ήταν παιδί του Δία, ο Ηρακλής. Εννιά μέρες και νύχτες εμπόδιζαν με τα ξόρκια τους τη γέννηση του Ηρακλή, αλλά και του αδελφού του, Ιφικλή. Τότε η Γαλανθίς, από τη στενοχώρια της για το μαρτύριο της Αλκμήνης, εξαπάτησε τις θεές λέγοντάς τους ότι η Αλκμήνη είχε φέρει στον κόσμο ήδη ένα αγόρι ύστερα από εντολή του Δία. Εκείνες γεμάτες τρόμο, και αγανάκτηση, επειδή νόμιζαν πως είχαν περιφρονηθεί, εγκατέλειψαν τη στάση που “έδενε” την Αλκμήνη και τότε εκείνη γέννησε αμέσως τον Ηρακλή και τον αδελφό του.
Η ΤΙΜΩΡΙΑ: Οι θεές του τοκετού εκδικήθηκαν τη Γαλινθιάδα που τις εξαπάτησε και με τη βοήθεια της Ήρας τη μεταμόρφωσαν σε νυφίτσα. Κι επειδή είχε χρησιμοποιήσει το στόμα της για να τις ξεγελάσει, λέγοντάς τους ψέματα, την καταδίκασαν να γεννά από το στόμα. Γι’ αυτό οι αρχαίοι ισχυρίζονταν ότι η νυφίτσα “τίκτει δ’ αναφέρουσα το κυούμενον εκ του τραχήλου”! 
ΚΑΙ ΟΙ ... ΤΙΜΕΣ: Η Γαλινθιάς, με τη μορφή της νυφίτσας, παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής της στο σπίτι της φίλης της Αλκμήνης. Η Εκάτη τη λυπήθηκε και την έκανε ακόλουθο και ιερό ζώο της. Ο Ηρακλής, όταν μεγάλωσε, έχτισε ένα ιερό κοντά του στο σπίτι του προς τιμή της και της πρόσφερε θυσία. Αξίζει να αναφέρουμε πως οι Θηβαίοι γιόρταζαν τα “Γαλινθιάδια” προς τιμή της και θυσίαζαν σε αυτήν πάντοτε μια μέρα πριν τη γιορτή του Ηρακλή. Ο Αιλιανός [2ος μ.Χ. αιώνας], αναφέρει ότι η νυφίτσα κι όχι η Γαλινθιάδα φόβισε τις Μοίρες που εμπόδιζαν τη γέννα της Αλκμήνης και τις έκανε να λύσουν τα χέρια τους. ΠΑΡΑΘΕΜΑTA: [1. Αιλιανός, Ποικίλη Ιστορία]: “Γαλινθιάς, παρθένος ἦν συμπαίκτρια καὶ ἑταιρὶς Ἀλκμήνης τῆς Ἠλεκτρύωνος. ἐπεὶ δὲ Ἀλκμήνην ὁ τόκος ἤπειγε τοῦ Ἡρακλέους, Μοῖραι καὶ Εἰλείθυια πρὸς χάριν τῆς Ἥρας κατεῖχον ἐν ταῖς ὠδῖσι τὴν Ἀλκμήνην. καὶ αὗται μὲν ἐκαθέζοντο κρατοῦσαι τὰς ἑαυτῶν χεῖρας, Γαλινθιὰς δὲ δείσασα μὴ Ἀλκμήνην ἐκστήσωσι βαρυνομένην οἱ πόνοι, δραμοῦσα παρά τε τὰς Μοίρας καὶ τὴν Εἰλείθυιαν ἐξήγγειλεν ὅτι Διὸς βουλῇ γέγονε τῇ Ἀλκμήνῃ παῖς κόρος, αἱ δὲἐκείνων τιμαὶ καταλέλυνται. πρὸς δὴ τοῦτ’ἔκπληξιςἔλαβε τὰς Μοίρας καὶ ἀνῆκαν εὐθὺς τὰς χεῖρας, Ἀλκμήνην δὲ κατέλιπον εὐθὺς αἱ ὠδῖνες καὶἐγένετο Ἡρακλῆς. αἱ δὴ Μοῖραι πένθοςἐποιήσαντο καὶ τῆς Γαλινθιάδος ἀφείλοντο τὴν κορείαν, ὅτι θνητὴ τοὺς θεοὺς ἐξηπάτησε, καὶ αὐτὴν ἐποίησαν δολερὰν γαλῆν καὶ δίαιταν ἔδωκαν ἐν τῷ μυχῷ καὶ ἄμορφον ἀπέδειξαν τὴν γονήν”. 
[2. Aντωνίνος Λιβεράλις, Μεταμορφώσεων Συναγωγή]: Στο ακριβώς όμοιο πρώτο παράθεμα, ο Λιβεράλις προσθέτει:“[...] θορίσκεται μὲν γὰρ διὰ τῶν ὤτων, τίκτει δ’ ἀναφέρουσα τὸ κυόμενον ἐκ τοῦ τρα- χήλου. ταύτην Ἑκάτη πρὸς τὴν μεταβολὴν τῆς ὄψεως ᾤκτειρε καὶ ἀπέδειξεν ἱερὰν αὐτῆς διάκονον· Ἡρακλῆς δ’ἐπεὶ ηὐξήθη τὴν χάριν ἐμνημόνευσε καὶ αὐτῆς ἐποίησεν ἀφίδρυμα παρὰ τὸν οἶκον καὶ ἱερὰ προσήνεγκεν. ταῦτα νῦν ἔτι τὰ ἱερὰ Θηβαῖοι φυλάττουσι καὶ πρῲ Ἡρακλέους ἑορτῇ θύουσι Γαλινθιάδι πρώτῃ.”
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Οβίδιος, Μεταμορφώσεις, 9, 
273- 320. Αιλιανός, Ποικίλη Ιστορία 12, 5.
 Αντωνινος Λιβεράλης, Μεταμορφώσεων Συναγωγή, 29.
 Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 9 11 3. 
* Από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο στο 32ο Δ. Σχ. Λάρισας, συγγραφέα konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon 

ελευθερία λάρισας

ΕΛΛΗΝΩΝ μύθοι
Από τον Κων/νο Οικονόμου*

Δαναός και Δαναΐδες

Oι Δαναΐδες (πίνακας του Jan-Frans De Boever)

ΔΑΝΑΟΣ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΟΣ: Ο Δαναός ήταν γιος του Βήλου [Βηλ] και της Αγχινόης και δίδυμος αδελφός του Αιγύπτου, που ήταν και βασιλιάς στην Αίγυπτο. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από τον Ποσειδώνα, ενώ από της μητέρας του από τον ποταμό Νείλο. Ο Βήλος [πρόκειται για τη θεότητα των Σημιτών Βηλ], ο οποίος βασίλευε στις αφρικανικές χώρες, εγκα- τέστησε το Δαναό στη Λιβύη και έδωσε την Αραβία στον Αίγυπτο. Ο Αίγυπτος όμως κατέλαβε για λογαριασμό του τη χώρα των Μελαμπόδων («αυτών που έχουν μαύρα πόδια»), που την ονόμασε από το όνομά του Αίγυπτο. Ο Αίγυπτος είχε πενήντα γιους από διάφορες γυναίκες, ενώ ο αδελφός του Δαναός είχε πενήντα κόρες, τις Δαναϊδες, κι αυτός από πολλές συζύγους. Τα δύο αδέλφια σύντομα ήρθαν σε σύγκρουση και τελικά ο ηττημένος Δαναός κατέφυγε στην Αργολίδα. Έπειτα από κάποια χρόνια ο Αίγυπτος προσπάθησε να συμφιλιωθεί με τον Δαναό και για το σκοπό αυτό οι γιοι του Αιγύπτου πήγαν να τον συναντήσουν και ζήτησαν τις κόρες του σε γάμο. Ο Δαναός δέχτηκε προσποιούμενος την πρότασή τους, αλλά το βράδυ του γάμου έβαλε τις κόρες του να δολοφονήσουν όλους τους μνηστήρες τους! Ο μόνος γιος του Αιγύπτου που γλίτωσε ήταν ο Λυγκέας, κι αυτό γιατί η Δαναϊδα Υπερμήστρα που τον παντρεύτηκε, τον ερωτεύτηκε. Μάλιστα κατόρθωσε να τον φυγαδεύσει. Συντετριμμένος από την απώλεια των γιων του και φοβούμενος τον αδερφό του, ο Αίγυπτος αποσύρθηκε στην Αχαϊκή Αρόη, όπου και πέθανε. 
ΟΙ ΔΑΝΑΪΔΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΓΟΛΙΔΑ: Με τη συλλογική ονομασία Δαναΐδες είναι γνωστές, όπως προαναφέρθηκε, οι 50 κόρες του Δαναού, τις οποίες απέκτησε με δέκα διαφορετικές γυναίκες [τις Ατλαντείη, Ελεφαντίδα, Έρση, Ευρώπη, Κρινώ, Μέμφιδα, Πιερία, Πολυξώ, Φοίβη και μια ανώνυμη Αιθιοπίδα]. Ο Στράβων τις ονομάζει Δανααί1, ενώ ο Οβίδιος Βηλίδες2, από τον παππού τους, Βήλο. Μετά τον θάνατο του Βήλου, οι Δαναΐδες ακολούθησαν τον πατέρα τους και έφυγαν από τη Λιβύη, επειδή εκείνος φοβόταν τους 50 γιους του αδελφού του, του Αιγύπτου. Πρώτα έφθασαν στη Λίνδο της Ρόδου, όπου, κατά μια παράδοση, τρεις Δαναΐδες έμειναν για πάντα εκεί μετά την αναχώρηση των υπόλοιπων. Γράφει σχετικά ο Διόδωρος Σικελιώτης: «ετελεύτησαν κατά την επιδημίαν την εν τη Λίνδω3». Τελική κατάληξη του ταξιδιού των φυγάδων ήταν το Άργος. 
Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ: Την πρώτη μέρα της άφιξής τους στην Αργολίδα ο Ποσειδών ερωτεύτηκε μία εκ των Δαναϊδων, την Αμυμώνη, που είχε σταλεί με δυο- τρεις αδελφές της για να βρουν νερό. Το περιστατικό αυτό είχε ευνοϊκό αποτέλεσμα για τον κάμπο του Άργους, καθώς η περιοχή αρδεύθηκε με άφθονα νερά και έγινε γονιμότατη, χάρις στην... αγάπη του Ποσειδώνα! 
ΔΑΝΑΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ: Ο Δαναός αξίωσε από τους Αργείους το θρό- νο του Άργους, εφόσον μάλιστα θεωρείτο δισέγγονος της Ιούς, κόρης του παλαιού βασιλιά του Άργους Ινάχου. Οι κάτοικοι της πόλης μετά από δημοψήφισμα τον ανέβασαν τελικά στο θρόνο. Έκτοτε οι Αργείοι, και συνακόλουθα οι Αχαιοί ονομάζονταν και Δαναοί. Μετά από λίγους μήνες όμως κατέφθασαν στην πόλη οι 50 γιοι του Αιγύπτου (οι Αιγυπτιάδες), που απαίτησαν να τους παντρευτούν οι ισάριθμες Δαναΐδες. Ο Δαναός δέχθηκε φαινομενικά και «μοίρασε» με κλήρο την καθεμιά από τις κόρες του στον καθένα Αιγυπτιάδη, αλλά είχε προαποφασίσει την εξόντωσή τους. Έτσι, εφοδίασε με ένα μεγάλο μαχαίρι την καθεμιά από τις Δαναΐδες και τις διέταξε να σκοτώσουν τους συζύγους τους την πρώτη νύχτα του γάμου χτυπώντας τους στην καρδιά με αυτό όταν αυτοί θα είχαν αποκοιμηθεί.
  ΝΥΧΤΑ “ΓΑΜΩΝ”: Οι Δαναΐδες εκτέλεσαν την εντολή του πατέρα τους, εκτός από τη μεγαλύτερη στην ηλικία, την Υπερμήστρα, που, όπως προαναφέρθηκε, ερωτεύθηκε τον Λυγκέα και τον φυγάδευσε. Για τον λόγο αυτό φυλακίσθηκε από τον Δαναό, αλλά ελευθερώθηκε από τη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη. Τα κεφάλια των σκοτωμένων τάφηκαν στις όχθες της λίμνης Λέρνης, ενώ τα σώματά τους έξω από την πόλη4 . Την ταφή ακολούθησαν καθαρμός (που έγινε με διαταγή του Δία από τον Ερμή και την Αθηνά) και γυμναστικοί αγώνες, οι νικητές των οποίων πήραν από μία Δαναΐδα ως έπαθλο. Τον Δαναό διαδέχθηκε ο Λυγκέας ενώ, σύμφωνα με μια εκδοχή ενός νεότερου μύθου, ο Δαναός και οι κόρες του σκοτώθηκαν από τον Λυγκέα. Η παράδοση συνέδεσε την εγκατάσταση των Δαναΐδων στην Αργολίδα με τη λατρεία της Δήμητρας. Μάλιστα πιστεύεται πως η εορτή των Θεσμοφορίων προς τιμήν της θεάς, είχε μεταφερθεί από την Αίγυπτο5 .
  ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΑΝΑΪΔΩΝ: Οι Δαναϊδες ήταν οι εξής: Αγαύη, Αδιάντη, Αδίτη, Ακτάιη, Αμυμώνη, Αναξιβίη, Ανθήλεια, Αστερία, Αυτομάτη, Βρύκη, Γλαύκη, Γλαυκίππη, Γόργη, Γοργοφόνη, Διωξίππη, Ερατώ, δύο με το όνομα Ευίππη, Ευρυδίκη, Ηλέκτρα, Θεανώ, δύο με το όνομα Ιπποδάμεια, Ιπποδίκη, Ιππομέδουσα, Ιφιμέδουσα, Καλλιδίκη, Κελαινώ, Κερκετίδα, Κλειτή, Κλεοδώρη, δύο με το όνομα Κλεοπάτρα, Μνήστρα, Νηλώ, Οίμη, Πειρήνη, Ποδάρκις, Πυλάργη, Ρόδη, Ροδία, Σθενέλη, Σκαιή, Στύγνη, Υπερίππη, Υπερμήστρα, Φαρτίδα, Χρυσίππη, Ωκυπέτη.
Η ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΤΙΜΩΡΙΑ: Μια μεταγενέστερη παράδοση παρουσιάζει τις Δαναΐδες στα Τάρταρα, τον Άδη των ψυχών δηλαδή, να μεταφέρουν και να ρίχνουν νερό σε ένα πιθάρι με τρύπες [«τετρημένον πίθον»] για να τιμωρηθούν για τη δολοφονία των Αιγυπτιαδών. Από αυτή την τιμωρία των Δαναϊδων, έμεινε ως τις μέρες μας η πολύ γνωστή έκφραση, ο Πίθος των Δαναϊδων6”, που σημαίνει τη μάταια εργασία ή τον κόπο χωρίς τέλος. Οι αντίστοιχες αρχαίες εκφράσεις είναι “εις τον τετρημένον πίθον αντλείν” και “άπλη- στος πίθος επί των πολλά εσθιόντων”. 
ΠΙΘΑΝΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ: Ο «τετρημένος πίθος» συνδέεται στα μάτια των πρωτογόνων με τη μαγεία της βροχής. Οι «υδροφορούσες» σε αυτόν Δαναΐδες ήταν στον αρχικό πυρήνα του μύθου, προφανώς, Νύμφες των νερών. Αργότερα τη θέση τους παραχώρησαν στις Υάδες Νύμφες. Την αντίληψη αυτή ενισχύει η παράδοση που αναφέρει ότι οι κόρες του Δαναού δίδαξαν στους κατοίκους του Άργους, το πώς να ανοίγουν πηγάδια και έτσι κατέστησαν «ένυδρον» το «πολυδίψιον» Άργος. Οι γνώσεις αυτές “δικαιολογήθηκαν” άλλωστε στις Δαναϊδες χάρις στη βοήθεια που πρόσφερε σ’ αυτές ο Ποσειδώνας! Με την πάροδο του χρόνου η μεταφορά νερού σε τρύπιο δοχείο κατέληξε να συμβολίζει τη ματαιοπονία και ερμηνεύθηκε από μεταγενέστερους ως τιμωρία των αμύητων [κάτι ανάλογο συνέβαινε σε τελετές των Ορφικών], όπως ήταν και οι Δαναΐδες, που δεν θέλησαν να «μυηθούν» στον γάμο και δολοφόνησαν τους συζύγους τους.
 Ο ΜΥΘΟΣ ΣΤΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ: Ο Αισχύλος βασίστηκε στο μύθο αυτό για τις τραγωδίες Ικέτιδες και Δαναΐδες και για το σατυρικό δράμα Αμυμώνη. Τραγωδίες με τον τίτλο «Δαναΐδες» συνέγραψαν επίσης οι Φρύνιχος και Τιμησίθεος. Ο Αριστοφάνης και ο Δίφιλος σατίρισαν τον μύθο σε δύο κωμωδίες τους. Αναφέρονται επίσης σχετικά, απωλεσθέντα έργα του Αρχιλόχου και του Θεοδέκτη. 

Konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon 

1. Σράβων, Η 371. 
2. Οβίδιος, Μεταμορφώσεις, IV 463.
3. Διόδωρος ο Σικελιώτης, Ε 58. 
4. Αντιθέτως, ο Παυσανίας, (Β 24, 2) αναφέρει ότι στη Λέρνη τάφηκαν τα σώματα, ενώ οι κεφαλές στον δρόμο προς την ακρόπολη του Άργους. 
5. Ηρόδοτος, Β 171. 6. Η έκφραση υφίσταται και στα γαλλικά ως «tonneau des Danaïdes».

ελευθερία λάρισας