Η Θεσσαλία του Μύθου
*Από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου
Οι θεσσαλικές πόλεις που συμμετείχαν στην εκστρατεία κατά της Τροίας


Α΄ ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΤΗΣ ΤΡΩΙΚΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ: Ο Όμηρος στην Ιλιάδα του ονομάζει το σύνολο των Ελλήνων,Αχαιούς ή Δαναούς ή Αργείους. Αντίθετα, με το όνομα Έλληνες αποκαλεί μόνο τους κατοίκους της Νότιας Θεσσαλίας, που πήραν αυτό το όνομα από τον πρόγονό τους
Έλληνα, απόγονο του Δευκαλίωνα. Από τη Θεσσαλία έλαβαν μέρος στην Τρωική εκστρατεία τα πιο κάτω βασίλεια:
1. Των Μαγνήτων της Μελίβοιας με επικεφαλής τον Φιλοκτήτη και τον Μέδοντα και στρατό από τις πόλεις Μηθώνη, Θαυμακίη(α) και Ολιζών με επτά πλοία.
2. Των Μαγνήτων του Πηλίου και της Ομόλης με αρχηγό τον Πρόθοο που έστειλε στρατό με σαράντα πλοία.
3. Των Λαπιθών με επικεφαλής τον βασιλιά της Λάρισας Πολυποίτη (γιος του Πειρίθου) με σαράντα πλοία και στρατό από τις πόλεις Άργισσα, Γυρτών, Ολοοσσών, Όρθη και Ηλώνη. Συνοδός βασιλιάς ήταν κι ο Λεοντεύς.
4. Από το βασίλειο του Ευρυπύλου οι πόλεις Ορμένιον, Υπέρεια Κρήνη, Τίτανος και Αστέριον έστειλαν στόλο επίσης σαράντα πλοίων με τον ίδιο τον βασιλιά τους επικεφαλής.
5. Από τους Μυρμιδόνες ή Έλληνες, τους κατοίκους δηλαδή της Αχαΐας Φθιώτιδας (από τα σημερινά Φάρσαλα μέχρι τον Σπερχειό ποταμό), συμμετείχαν οι πόλεις Άργος Πελασγικόν, Άλος (ή Άλως), Αλόπη, Τρηχίς, Φθία (Φάρσαλα), Ελλάς με στρατό και πενήντα πλοία έχοντας αρχηγό το βασιλιά Αχιλλέα.
6. Από το βασίλειο του Πρωτεσίλαου οι πόλεις Φυλάκη, Πύρασος, Ιτών, Αντρών και Πτελεός έστειλαν επανδρωμένα σαράντα πλοία έχοντας επικεφαλής τον Πρωτεσίλαο και τον Ποδάρκη.
7. Από το βασίλειο του Εύμηλου, γιου του Άδμητου, με επικεφαλής τον βασιλιά τους, οι πόλεις Φεραί, Βοίβη, Γλαφύραι και Ιωλκός έστειλαν ένδεκα εξοπλισμένα πλοία.
8. Από τη ΒΔ Θεσσαλία συμμετείχε ο Γουνεύς, βασιλιάς των Περραιβών με στρατό από την περιοχή του Τιταρησσού και είκοσι δύο πλοία.
9. Τέλος από το βασίλειο των Ασκληπιάδων (της μελλοντικής Εστιαιώτιδας) στρατό και στόλο τριάντα πλοίων έστειλαν οι ηγέτες Μαχάων και Ποδαλείριος από τις πόλεις Τρίκκη, Ιθώμη και Οιχαλίη(α). Μάλιστα οι δυο τελευταίοι ηγέτες - ως γιοι του Ασκληπιού- ήταν οι ιατροί στον Τρωικό πόλεμο, ο Μαχάων μάλιστα σκοτώθηκε στην Τροία. Για τις θεσσαλικές πόλεις που συμμετείχαν
στον πόλεμο διαβάζουμε στην Ιλιάδα:
Στο Άργος το πελασγικό πάλι όσοι κατοικούσαν,στην Άλο και στην Αλόπη και όσοι στην Τρηχίνα,στην Φθία και στην Ελλάδα με τις τερπνές γυναίκες κι είχαν όνομα Έλληνες, Αχαιοί, Μυρμιδόνες, αρχήγευε ο Αχιλλέας σε πλοία τους πενήντα. Στον ανθισμένο Πύρασσο, της Δήμητρας το άλσος,στην πολύαρνη Ίτωνα και όσοι στη Φυλάκη,στην Αντρώνα, στην Πτελεό τη χλοερή εζούσαν,τον τρανό Πρωτεσίλαο είχαν για αρχηγό τους,όσο βρισκόταν στη ζωή. Μα έχει πια πεθάνει.
(...) Όσοι έμεναν στις Φερές, στη Βοιβηίδα λίμνη,στην Ιωλκό τη γερή, στη Βοίβη, στις Γλαφύρες
έντεκα πλοία έστειλαν κι είχαν για αρχηγό τους τον Εύμηλο, Αδμήτου γιο, η πιο όμορφη κόρη
του Πελία, η Άλκηστη, αυτόν είχε γεννήσει.
Όσοι ζούσαν στη Μηθώνη κι όσοι στη Θαυμάκια,όσοι είχαν τη Μελίβοια, την τραχιά Ολιζώνα
το Φιλοκτήτη αρχηγό, τον έξοχο τοξότη,
(...) Όσοι είχαν το Ορμένιο, την κρήνη Υπερεία,του Τίτανου τις κορυφές τις άσπρες, το Αστέριο
τον έξοχο Ευρύπυλο είχαν για αρχηγό τους.
Κι ενώ όσοι έμεναν στην Άργισσα, στην Όρθη, στη Γυρτώνη,στη λευκή Ολοοσσώνα και όποιοι στην Ηλώνη τον Πολυποίτη μαχητή είχαν για αρχηγό τους,το τέκνο του Πειρίθοου και εγγονό του Δία.
(...)Δεν ήταν μόνος αρχηγός, ήταν κι ο Λεοντέας,ο δυνατός πολεμιστής, γιος του αντρείου Κορώνου.Κύφου πλοία εικοσιδυό έφερνε ο Γουνέας,Ενιήνες και Περαιβούς αντρείους μαζί του είχε,όσοι στην κακοχείμωνη Δωδώνη κατοικούσαν κι όσοι απ΄ τον Τιταρησσό πότιζαν τους αγρούς τους,Που χύνει μες στον Πηνειό τα όμορφα νερά του,
(Ομήρου Ιλιάς Β 681- 685 και 695- 759)
Β΄ ΟΙ ΑγΩνΕΣ ΤΩν ΘΕΣΣΑΛΩν ΗΡΩΩν ΣΤΗν ΤΡΟΙΑ- ΑχΙΛ-
ΛΕΑΣ: Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από την παρουσία των Θεσσαλών ηρώων στον Τρωικό πόλεμο. Για τον Αχιλλέα, πρώτα απ΄ όλους αναφέρεται ο Όμηρος στην Ιλιάδα του.
Μας λέει λοιπόν για την «μήνιν» του, την οργή του δηλαδή, όταν ο Αγαμέμνων απαίτησε απ΄ αυτόν να του δώσει την αιχμάλωτή του Βρισηίδα. Ο Αχιλλέας με την επέμβαση άλλων αρχηγών και την καταλυτική παρουσία της Αθηνάς, δέχτηκε να παραδώσει το «λάφυρό» του, αλλά εξαιτίας της προσβολής που του είχε γίνει,αρνήθηκε να συνεχίσει τον πόλεμο. Τη μόνη υποχώρηση που κάνει, βλέποντας τους Τρώες να έχουν πάρει κεφάλι στις μάχες, είναι το να επιτρέψει τον παιδικό του φίλο και σύντροφό του στις χαρές και τις λύπες Πάτροκλο, να φορέσει τα όπλα του για να νομίσουν οι εχθροί τους πως ο ίδιος ο Αχιλλέας επέστρεψε στη μάχη. Πραγματικά οι Τρώες καταλαμβάνονται από τρόμο και ο Πάτροκλος με τους μαχητές του, σκοτώνοντας πολλούς αντιπάλους, κόντεψε να περάσει τα τείχη της Τροίας, μέχρι που τον σταμάτησε ρίχνοντάς
τον κάτω ο Απόλλωνας και, βρίσκοντας την κατάλληλη ευκαιρία, ο Έκτορας τον αποτελείωσε.

Όταν έμαθε τη δυσάρεστη είδηση ο Αχιλλέας ξέσπασε σε άγριο θρήνο. Τότε τον άκουσε η θεά-μητέρα του, η Θέτις η οποία ήρθε για να τον στηρίξει ψυχολογικά. Ο Αχιλλέας, πεισμωμένος από τον θάνατο του αδελφικού του φίλου, ανακοίνωσε στη μητέρα του ότι σκόπευε να επανέλθει στη
μάχη για να εκδικηθεί, ζητώντας μάλιστα καινούρια όπλα. Πράγματι μετά από παράκληση της Θέτιδας, ο Ήφαιστος ετοίμασε μέσα σε λίγη ώρα καινούριο θώρακα, κράνος, ασπίδα και κνημίδες για τον Αχιλλέα. Το επόμενο πρωί ο ήρωας συμφιλιώθηκε με τους άλλους Έλληνες βασιλείς και ρίχτηκε σαν λιοντάρι στη μάχη. Μέχρι το ηλιοβασίλεμα της ίδιας μέρας είχε σκοτώσει δεκάδες Τρώες1,ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και πολλοί από το βασιλικό οίκο του Πριάμου. Οι σπουδαιότεροι από τα θύματά του ήταν ο Κύκνος (γιος του Ποσειδώνα), ο Μύνητας και οι τρεις γιοι του,ο Ιετίων και οι επτά γιοι του, τα παιδιά του Πριάμου Τρωίλος και Μνήστορας, καθώς και οι Πολύδωρος, Λυκάονας και ο κατ' εξοχήν στόχος του, ο Έκτορας. Όμως έχοντας μεγάλη μνησικακία για τον νεκρό, πια, φονιά του αδελφικού του φίλου, τον Έκτορα, κακο-
μεταχειρίστηκε το άψυχο κορμί του και οι θεοί αγανάκτησαν μαζί του. Τελικά χάρις στην ταπεινή επίσκεψη του Πριάμου, πατέρα του νεκρού, που τον ικέτευσε να του παραδώσει τη σορό του
γιου του, ο Αχιλλέας παρέδωσε το νεκρό αντίπαλό του, που κηδεύτηκε μέσα σε θρήνους και ανείπωτη θλίψη (Ιλιάδα Ω) στην αποδεκατισμένη Τροία. Μετά την ανακωχή που συνάφθηκε μεταξύ των αντιπάλων για να κηδέψουν τους νεκρούς τους, ο πόλεμος συνεχίστηκε. Η νίκη φαινόταν πια πολύ κοντά για το στρατόπεδο των Ελλήνων, αλλά ο Αχιλλέας σε μια από τις επελάσεις του έπεσε σε παγίδα. Ο Απόλλωνας προστάζει τον Πάρη να σημαδέψει με
το τόξο του στο ευάλωτο σημείο του Μυρμηδόνα βασιλιά, τη φτέρνα του ποδιού του. Έτσι ο πιο γενναίος Αχαιός ήρωας ο βασιλιάς της Θεσσαλίας, σωριάζεται νεκρός μέσα στον κουρνιαχτό
της μάχης. Τη σορό του μετέφερε στο στρατόπεδο ο Αίας. Αφού θρηνήθηκε όσο κανείς άλλος, το σώμα του κάηκε στην πυρά μαζί μ΄ αυτό του Πατρόκλου και τα κόκαλά του θάφτηκαν στην ακτή του Ελλησπόντου, ενώ προς τιμήν του μεγάλου νεκρού διοργανώθηκαν αθλητικοί αγώνες. Όμως στον τάφο του δεν βρίσκονταν τα οστά του Αχιλλέα, γιατί την ώρα που είχε αναφτεί η νεκρική πυρρά, η Θέτις, με την άδεια του Δία, τον άρπαξε και τον πήγε στο μυθικό νησί Λευκή2.

* Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Ο Όμηρος (Ι 328, κ.α.) τονίζει ότι ο Αχιλλέας κυρίεψε και
λεηλάτησε ένδεκα πολιτείες και δώδεκα νησιά (Προποντίδας και
Β. Αιγαίου).
2. Όπου και η γνωστή νήσος των Μακάρων, κάτι σαν τον Πα-
ράδεισο της χριστιανικής πίστης.

Η Θεσσαλία του Μύθου
* Από τον Κων/νο Οικονόμου


Θεσσαλοί ήρωες στον Τρωικό πόλεμο
(Ωραία Ελένη – Ο Αχιλλέας στη Σκύρο)


Περνώντας στη συνέχεια στα γεγονότα του Τρωικού πολέμου, εστιάζουμε την προσοχή μας στην αποφασιστική συμβολή των θεσσαλικών πόλεων και των ηρώων τους που έλαβαν μέρος σ’ αυτόν όπως μας τα διασώζει ο Όμηρος και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς.
Α΄ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ – ΕΡΙΣ: Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε την αφορμή, σύμφωνα με τον μύθο,του Τρωικού πολέμου: Ήταν η αρπαγή της ωραίας Ελένης. Ας πάμε όμως πιο πίσω την ιστορία μας. Όταν έγινε ο γάμος της θεάς Θέτιδας, που ήταν κόρη του θεού της θάλασσας Νηρέα, με τον θνητό βασιλιά της Θεσσαλίας Πηλέα1, στο γιορτινό τραπέζι προσκλήθηκαν όλοι οι θεοί, μικροί και μεγάλοι, εκτός από την Έριδα. Η Έριδα, για να εκδικηθεί για την προσβολή,έριξε στο κέντρο του γαμήλιου τραπεζιού ένα μήλο με την αφιέρωση να δοθεί στην πιο όμορφη θεά. Αυτό φυσικά έφερε την έριδα, τη διχόνοια δηλαδή, μεταξύ των θεών. Για να βρεθεί ποια ήταν η ομορφότερη, ο Δίας διέταξε τον Ερμή να οδηγήσει τις τρεις κύριες αντιζήλους, Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη, στον Πάρι, τον
γιο του βασιλιά της Τροίας Πριάμου. Οι τρεις θεές για να τον δελεάσουν του πρόσφεραν ένα δώρο η καθεμία. Έτσι η Ήρα του υποσχέθηκε να κυριαρχήσει στην Ασία, η Αθηνά να τον κάνει τον πιο δυνατό πολεμιστή και η Αφροδίτη να του δώσει για σύζυγο την πιο ωραία γυναίκα του κόσμου, που τότε ήταν η Ελένη. Ο Πάρις προτίμησε το τελευταίο δώρο και της έδωσε το μήλο.
Β΄ Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ: Έτσι λοιπόν η Ελένη, με τη θέλησή της ή όχι, έγινε αφορμή για πολυετείς συγκρούσεις μεταξύ των ισχυρότερων βασιλέων της Ελλάδας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ελένη υπήρξε νωρίτερα, εξαιτίας της ομορφιάς της, το «μήλο της Έριδος» όλων των γνωστών βασιλέων του ελλαδικού χώρου. Οι Διόσκουροι (Κάστωρ και Πολυδεύκης), αδέλφια της Ελένης, μαθαίνοντας για τον ανταγωνισμό που υπέβοσκε μεταξύ σπουδαίων ηρώων-βασιλιάδων για τα μάτια της αδελφής τους Ελένης και αφού είχε προηγηθεί η προσπάθεια αρπαγής της από τον Θησέα και τον Πειρίθου, συνεννοήθηκαν με τον πατέρα τους τον Τυνδάρεω να επιλέξει έναν από τους μνηστήρες που είχαν ήδη στείλει δώρα. Ανάμεσα στους υποψηφίους ήταν και δυο Θεσσαλοί: ο Ποδάρκης από τη Φυ-
λάκη (σημ. περιοχή Αλμυρού) που ήταν γιος του Ιφίκλου και ο Πρωτεσίλαος, που ήταν σύμφωνα με ορισμένους αρχαίους συγγραφείς ο γιος του Άκτορα και βασιλιάς του Πτελεού και της Αντρώνος (πάλι από την περιοχή Αλμυρού), ενώ για την πλειοψηφία των αρχαίων συγγραφέων ο τελευταίος ήταν αδελφός του Ποδάρκη και γιος επίσης του Ιφίκλου. Ο Τυνδάρεως έβαλε όλους τους μνηστήρες να ορκιστούν πως, αν ποτέ κάποιος τολμούσε να αρπάξει βίαια την Ελένη,όλοι μαζί θα ξεκινούσαν για να τον τιμωρήσουν. Όλοι δέχτηκαν κι ο Τυνδάρεως όρισε σε συνεννόηση με τον γαμπρό του Αγαμέμνονα ότι ο βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος θα ήταν ο σύζυγος της ωραίας Ελένης.
Ο μόνος ήρωας που δεν δενόταν μ’ αυτό τον όρκο ήταν ο Αχιλλέας ο γιος του Πηλέα και της Θέτιδας. Δε θα μπορούσε άλλωστε να είναι υποψήφιος μνηστήρας γιατί τότε ήταν παιδί και μαθήτευε στον σοφό Κένταυρο Χείρωνα στο Πήλιο. Όπως όμως γνωρίζουμε,η παντρεμένη ήδη Ελένη αρπάχτηκε απ’ τον Πάρι -με τη βοήθεια της θεάς Αφροδίτης, που τήρησε την υπόσχεσή της – και οδηγήθηκε στην Τροία. Έτσι ήρθε η ώρα να τιμήσουν τον όρκο του και οι άλλοι βασιλιάδες. Άρχισαν λοιπόν να ετοιμάζουν στρατό και στόλο για την εκστρατεία όλοι σχεδόν οι βασιλιάδες της
ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας.
Γ΄ Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΣΤΗ ΣΚΥΡΟ: Η μητέρα του Αχιλλέα,η Θέτιδα, σαν θεά που ήταν, γνώριζε ότι ο γιος της θα πέθαινε σε πόλεμο, έστω κι αν ήταν σχεδόν άτρωτος [όταν ήταν μωρό ακόμα, τον βάπτισε στα νερά της πηγής της Στυγός με το αθάνατο νερό, (ίσως κάπου κοντά ή στην ίδια την υπέρεια Κρήνη) εκτός από ένα σημείο της φτέρνας απ’ όπου τον κρατούσε η ίδια]. Γι’ αυτό τον έκρυψε από την ηλικία των εννέα ετών στη Σκύρο, στο παλάτι του βασιλιά Λυκομήδη,ντυμένο μάλιστα με γυναικεία ρούχα, έχοντας τη συντροφιά των δυο κοριτσιών του Λυκομήδη. Μάλιστα για να μην αναγνωρίζεται ούτε κι απ’ τους υπηρέτες του παλατιού, του δώσανε το όνομα Πύρρα επειδή ήταν ξανθός. Όμως, καθώς τα χρόνια περνούσαν, ο ήρωας αγάπησε μια κόρη του Λυκομήδη, τη Δηιδάμεια
κι απέκτησε απ’ αυτή ένα γιο που τον ονόμασαν Πύρρο. [Αργότερα του δόθηκε απ’ τον δάσκαλό του Φοίνικα το όνομα Νεοπτόλεμος προς τιμήν του νεκρού τότε πατέρα του. Νεοπτόλεμος = νέος + πίπτει (εις)πόλεμον.] Ο μάντης της εκστρατείας Κάλχας, στο μεταξύ, ειδοποίησε πως αν δεν ερχόταν και ο Αχιλλέας μαζί τους, η Τροία δεν θα έπεφτε. Ο βασιλιάς της Ιθάκης Οδυσσέας, πανούργος καθώς ήταν, προσφέρθηκε να τον ανακαλύψει, όπου κι αν κρυβόταν. Έμαθε από πληροφοριοδότες του για το καταφύγιο του Αχιλλέα και παριστάνοντας τον έμπορο υφασμάτων και κοσμημάτων παρουσιάστηκε στο παλάτι του Λυκομήδη. Μαζί του έφερε και τα όπλα του: μια ασπίδα κι ένα
σπαθί. Οι κόρες του Λυκομήδη μαζί με τις υπηρέτριες περιεργάζονταν την πραμάτειά του, ενώ ο Οδυσσέας είχε εντολή στους στρατιώτες του, που περίμεναν στην αυλή του παλατιού, να σαλπίσουν και να χτυπήσουν τα όπλα τους φωνάζοντας πολεμικές ιαχές,μόλις θα τους έδινε το σύνθημα. Αυτό και έγινε. Αμέσως ο Αχιλλέας όρμησε ενστικτωδώς κι άρπαξε τα όπλα του Οδυσσέα που ήταν αφημένα δίπλα στα τόπια των υφασμάτων. Έτσι, χάρις σ' αυτό το τέχνασμα του πανούργου Ιθακήσιου βασιλιά, αναγνωρίστηκε και υποσχέθηκε να ακολουθήσει την εκστρατεία μαζί με τους Μυρμιδόνες της Φθίας (σημερινή περιοχή Φαρσάλων και βόρειας Φθιώτιδας).
* Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου
είναι δάσκαλος στο 32ο Δημ. Σχ. – συγγραφέας.

1. Η έδρα του βασιλείου τους ήταν η πόλη
Θετίδιον (ή Θετείδιον) στη σημερινή επαρχία
Φαρσάλων. Αυτό φαίνεται κι απ’ τη ρίζα
της λέξης Θετείδιον (από Θέτις).

Η Θεσσαλία του Μύθου
* Από τον Κων/νο Οικονόμου

Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου και ο Ηρακλής στη Θεσσαλία


Α΄ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΚΑΛΥΔΩΝΙΟΥ ΚΑΠΡΟΥ: Με το όνομα Καλυδώνιος Κάπρος είναι γνωστό ένα φοβερό στο μέγεθος και στη δύναμη αγριογούρουνο,το οποίο έστειλε η γνωστή για την εκδικητικότητά της θεά Άρτεμις για να τιμωρήσει τον βασιλιά της Καλυδώνας στην Αιτωλία.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Ο Οινέας, βασιλιάς της Καλυδώνας, προσέφερε τους πρώτους ετήσιους καρπούς τηςχώρας προς όλους τους θεούς εκτός από την Άρτεμη.
Η θεά τότε, από την οργή της, έστειλε τον Κάπρο,που σκότωνε τους γεωργούς όταν πήγαιναν
 να σπείρουν και προκαλούσε καταστροφές στα υπάρχοντα των χωρικών, και στις σοδειές τους. Τότε ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα και της Αλθέας, για να απαλλάξει τη χώρα από το θηρίο, κάλεσε τους περισσότερους από τους ήρωες της Ελλάδας και τους υποσχέθηκε ότι όποιος κατόρθωνε να το σκοτώσει θα έπαιρνε ως έπαθλο το τομάρι και το κεφάλι του θηρίου. Ακο-
λούθησε το περίφημο «κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου», στο οποίο πήραν μέρος οι πιο ονομαστοί μυθικοί ήρωες της εποχής. Μεταξύ των σαράντα πέντε ονομαστών ηρώων της εποχής βρίσκονταν και αρκετοί Θεσαλοί. Ο Παυσανίας, ο Υγίνος και ο Οβίδιος αναφέρουν αναλυτικά τα ονόματα των συμμετασχόντων Θεσσαλών. Αυτοί αλφαβητικά ήταν ο Άδμητος, ο
Άκαστος, ο Ασκληπιός, ο Ευρύπυλος, ο Ιάσων, ο Ίφικλος, ο Καινέας, ο Μόψος, ο Πειρίθους 
και ο έχων καταγωγή από τη Θεσσαλία Πηλέας.
Τελικώς ο Κάπρος φονεύτηκε από την Αταλάντη και τον Μελέαγρο, αλλά επακολούθησε
διαμάχη μεταξύ Πελοποννησίων και Κρητών κυνηγών για το έπαθλο του κυνηγιού,μια διαμάχη που υποδαυλίστηκε από τη θεά Άρτεμη, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους κάποιοι ονομαστοί ήρωες, που δεν ήταν όμως Θεσσαλοί, ανάμεσά τους κι ο Μελέαγρος.
Β΄Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ: Στη μυθική Θεσσαλία η
πρώτη δυναμική παρουσία του Ηρακλή, πολύ πριν τα γεγονότα με τον Άδμητο και
την Άλκηστη, συνέβαλε στην εδραίωση της Εστιαιώτιδας, του κράτους δηλαδή της
ΒΔ Θεσσαλίας. Σ΄ αυτή λοιπόν την περιοχή βασιλιάς σε μια φυλή Δωριέων ήταν ο
Αιγίμιος, ακριβώς δίπλα στη χώρα των Λαπιθών. Εκείνη την εποχή οι Λαπίθες με
βασιλιά τον γιο του Καινέα Κόρωνο, κήρυξαν τον πόλεμο στον Αιγίμιο κι άρχισαν να
προελαύνουν στα εδάφη των αντιπάλων. Ο στρατός των Δωριέων έδειχνε αδύναμος
μπροστά στη δύναμη και το πάθος των Λαπιθών. Έτσι ο Αιγίμιος ζήτησε τη συνδρομή
του Ηρακλή που κατέφτασε με μεγάλη δύναμη Αρκάδων. Στην καθοριστική μάχη
που δόθηκε ο στρατός των Λαπιθών ηττήθηκε και ο βασιλιάς τους Κόρωνος έπεσε
ηρωικά στο πεδίο της μάχης. Έτσι οι ακέφαλοι πια Λαπίθες συνθηκολογώντας επέ-
στρεψαν τις κατακτημένες περιοχές της Εστιαιώτιδας στους Δωριείς του Αιγίμιου
και επέστρεψαν ηττημένοι στην πατρίδα τους.
Με τον μύθο αυτό υποδηλώνεται η επιβολή των εισβολέων Θεσσαλών1 επί των
προθεσσαλικών φύλων που κατοικούσαν στη Δυτική Θεσσαλία, παρά την προσπάθεια
των φύλων της Αν. Θεσσαλίας, ανάμεσα στους οποίους κυρίαρχοι ήταν οι Λαπίθες
(περί το 1100-1000 π.Χ.).
* Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου είναι δάσκαλος στο 32ο Δ. Σχολείο – συγ-
γραφέας.
Konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd. com/oikonomoukon
1. Σχετ. Κων. Α. Οικονόμου, Η Λάρισα και η θεσσαλική Ιστορία β΄τόμος, Λάρισα
2008.

''ΑΜΥΗΤΟΝ ΜΗ ΕΙΣΙΕΝΑΙ''

Τα μυστικά διδάγματα των Καβειρίων μυστηρίων

Ποιοι ήταν οι Κάβειροι;  

Για τα Καβείρια μυστήρια σώζονται οι λιγότερες ίσως πληροφορίες σε σχέση με τα άλλα ελληνικά μυστήρια. Ο Στράβων γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν από την εποχή του ακόμα: «Για τους Σαμοθράκη τιμώμενους θεούς πολλοί έχουν πει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλά ούτε και αυτοί που είπαν αυτό μπορούν να μας πουν ποιοι ήταν οι Κάβειροι στην πραγματικότητα». 

Είναι πολύ απροσδιόριστα τόσο ο αριθμός όσο και τα ονόματα τους, έτσι που η σύγχυση γύρω απ’ την προσωπικότητα τους αυξάνει συνεχώς. Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν αρκετές εκδοχές σχετικά με την προέλευση τους και επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι οι Κάβειροι είναι μια ομάδα χθονίων Θεοτήτων Θρακοπελασγικής προέλευσης, οι οποίοι είναι δαίμονες και παιδιά του Ηφαίστου, του θεού της φωτιάς και των τεχνών. Άλλοι έλεγαν πως οι Κάβειροι είναι η Μεγάλη Μητέρα, η μητέρα γη (στην τοπική γλώσσα λεγόταν Αξίερος, ταυτίζονταν με την Δήμητρα και την αποκαλούσαν Ηλέκτρα, Λαμπρή, Στρατηγίδα και Ηγέτιδα), ο σύζυγός της ο Καδμίλος [θεός της γονιμότητας που πολλές φορές ταυτίζονταν με τον Ερμή γιατί τα σύμβολα του (το ιερό του ζώο, ο κριός, που συμβόλιζε τη γονιμοποιό δύναμη και τον αρχηγό ποιμένα, καθώς και το φιδοκέφαλο κηρύκειο του) βρέθηκαν χαραγμένα σε νομίσματα και σε επιγραφές του Ναού]. Άλλοι λένε πως ήταν δύο αρένες δίδυμοι Θεοί και τους συνέδεαν με τους Διόσκουρους, άλλοι πάλι, πως οι Θεοί ήταν τρεις και τα τοπικά ονόματα τους Αξίερος, Αξιόκερσα και Αξιόκερσος υποδήλωναν ότι ήταν η Δήμητρα, η Κόρη και ο Ερμής. Άλλοι προσθέτουν και τον Άδη, την Εκάτη, τη Ρέα, τους Οκριβάντες, τον Ουρανό και τη Γαία. Ακόμα και η Αφροδίτη που ίσως είναι αυτή που παριστάνεται σε περίεργα τρίμαστα γυμνά ειδώλια που βρέθηκαν στις ανασκαφές, φαίνεται να θεωρείται πως ανήκε στους Κάβειρους. Αυτή η πολυπροσωπία που υπάρχει στην λατρεία των Καβειριων οδηγεί στη σκέψη πως στα μυστήρια της Σαμοθράκης φανερώνονταν η γενική και απρόσωπη θεωρία για την θεότητα που υπάρχει και στα Ορφικά μυστήρια (που ο Θεός προσφωνείτε «Μέγα πνεύμα», «Μέγας Ελευθερωτής», «Μεγάλη ψυχή του κόσμου», «Λόγος»). 

 

Το βέβαιο είναι ότι οι πρώτοι Αχαιοί το 2000 π.Χ περίπου κατέγραψαν στον κατάλογο των θεοτήτων τα ονόματα του Δια, της Εκάτης, του Απόλλωνα και των Καβείρων. Η λατρεία των Καβείρων σχετιζόταν με τον Ήφαιστο και τα Καβείρια μυστήρια τελούνταν κυρίως στη Σαμοθράκη , την Λήμνο, την Ίμβρο, την Μακεδονία, την Θράκη, την Βοιωτία, την Μικρά Ασία και την Κάρπαθο από τα οποία το πιο κέντρο λατρείας ήταν στη Σαμοθράκη. 

 

Ο Όμηρος αναφέρεται στην Σαμοθράκη με το επίθετο «Ζαθέη» δηλαδή Σεπτή και Αγιότατη και επίσης την ονομάζει Ιερά χώρα: Σαμοθράκη όπου τελετές προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών οι οποίες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς. 

 

"Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν". (Σεπτή και αγιωτάτη Σαμοθράκη όπου τελετές που προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών, οι όποιες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς).

 

 

Πότε ξεκίνησαν τα Καβείρια Μυστήρια; 

Στην λατρεία των Καβειρίων μυστηρίων πρωτεύοντα ρόλο έπαιζε το πυρ, η φωτιά, από όπου φαίνεται πήραν το όνομα τους και η εσωτερική διδασκαλία των Καβειρίων μυστηρίων ήταν η γέννηση και η αναγέννηση του ανθρώπου. Οι κάτοικοι της Λήμνου, της Ίμβρου και της Σαμοθράκης τους ταύτιζαν με τον Πρωτέα, ο οποίος προσωποποιούσε την θάλασσα και το «ηφαιστειώδες πυρ» του οποίου κύρια θεότητα είναι ο Ήφαιστος ενώ ο Παυσανίας γράφει ότι ο Προμηθέας και ο γιος του Αιτναίος λατρευόταν ως Κάβειροι στην Βοιωτία. 

 

Η αρχή της τελέσεως των καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της ελληνικής προϊστορίας και εδώ πάλι οι απόψεις διίστανται. Ο Ηρόδοτος υποστηρίζει ότι η λατρεία των Κάβειρων ήταν αυτόχθων μυστηριακή λατρεία των Πελασγών. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει ότι στη Σαμοθράκη οπού τελούσαν τα Καβειρια κατοικούσαν Πελασγοί και ότι οι Αθηναίοι πρώτοι από όλους τους Έλληνες ηρθαν σε επαφή με τους Πελασγούς της Σαμοθράκης, τα αγάλματα του Ερμή με τον φαλλό του στραμενο προς τα πανω και την λατρεία των Κάβειρων, όταν οι Πελασγοί μετοίκησαν στην Αττική και άρχισαν να θεωρούνται και αυτοί Έλληνες: 

 

"Αυτά και πολλά άλλα τα οποία εγώ θα υπομνήσω παρέλαβαν οι Έλληνες παρά των Αιγυπτίων, ότι Δε τα αγάλματα του Ερμού έχουν τα αιδοία ορθά, τούτο δεν το έμαθον παρά των Αιγυπτίων, αλλά παρά των Πελασγών μεν το έμαθον πρώτοι εξ όλων των Ελλήνων οι Αθηναίοι, παρά τούτων Δε οι άλλοι Έλληνες. Κατά την εποχήν Δε, καθ' ην ήδη οι Αθηναίοι ελογίζοντο μεταξύ των Ελλήνων, μετώκησαν εις την Αττικήν ως σύνοικοι οι Πελασγοί, και έκτοτε ήρχισαν να θεωρούνται ως Έλληνες. Εκείνος Δε, ο οποίος έχει μυηθή εις τα μυστήρια των Καβείρων, τα οποία επιτελούν οι Σαμοθράκες παραλαβόντες παρά των Πελασγών, αυτός θα καταλάβει τι θέλω να είπω με τα λόγια μου. Διότι την Σαμοθράκην κατώκουν προηγουμένως αυτοί οι Πελασγοί, οι οποίοι έγιναν σύνοικοι με τους Αθηναίους, παρ' αυτών Δε παρέλαβον τα μυστήρια οι Σαμοθράκες. Των οποίων τα αγάλματα του Ερμού, του να έχουν ορθά τα αιδοία έμαθον εκ των Ελλήνων παρά των Πελασγών πρώτοι οι Αθηναίοι. Περί τούτου παραδίδεται κάποιος Ιερός Λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται εις τα εν Σαμοθράκη μυστήρια."

 

Ο Στησίμβροτος υποστηρίζει ότι η λατρεία των Κάβειρων εισάγεται στον ελλαδικό χώρο από την Μικρά Ασία που την κατοικούσαν Πελασγοί. 

 

Μια ακόμα σημαντική πληροφορία είναι αυτή που μας έχει δώσει ο χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος (2ο αιώνας μ.X) που αναφέρει τα εξής: «Οι Σαμοθρακες ονομάζουν αυτόν που τιμούν στα μυστήρια που τελούν Αδαμο, τον αρχικό άνθρωπο, ενώ στο ιερό της Σαμοθράκης υπάρχουν δυο αγάλματα γυμνών ανθρώπων με τα χεριά τεντωμένα προς τον ουρανό και τους φαλλούς στραμενους προς τα πανω, όπως έχει και το άγαλμα του Ερμή στην Κυλλήνη. Τα αγάλματα αυτά είναι εικόνες του πρώτου ανθρώπου και του αναγεννημένου πνευματικά ανθρώπου». 

 

Οι Τελετές και ο πανανθρώπινος χαρακτήρας των Καβειριων

 

 

Δεν γνωρίζουμε ακριβώς το τι γινόταν στις τελετές γιατί οι μυημένοι τις τελούσαν μυστικά και δεν μιλούσαν γι’αυτές. Αυτό που ξέρουμε και είναι αξιοσημείωτο είναι ότι αντίθετα με αλλά μυστήρια τα Καβειρια είχαν πανανθρώπινο χαρακτήρα. Δηλαδή μπορούσαν να πάρουν μέρος άτομα ανεξαρτήτου φύλου, εθνότητας, αξιώματος η ηλικίας! (Στα Ελευσίνια μυστήρια για παράδειγμα μπορούσαν να λάβουν μέρος μονό Έλληνες ελεύθεροι πολίτες). Άνδρες και γυναίκες, δούλοι και δουλοπάροικοι, αλλοεθνείς, και αλλόπιστοι ήταν δεκτοί ενώ θεμελιώδης σκοπός των μυστηρίων αυτών ήταν η ηθικοποίηση του ανθρώπου. Με τη μύηση τους αναλάμβαναν ηθικές και κοινωνικές υποχρεώσεις και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι «οι μυούμενοι εγίνοντο ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντα καλλίτεροι». 

 

Επίσης, κάτι ακόμα που διαφοροποιεί τα μυστήρια σε σχέση με όλα τα αλλά ήταν ένας ρητός και απαράβατος όρος που υπήρχε και τον συναντάμε μονό εδώ. Βασική και απαραίτητη προϋπόθεση και προπαρασκευαστικό στάδιο της μυήσεως, ήταν η ψυχική κάθαρση του ανθρώπου που ζητούσε να μυηθεί, η εξομολόγηση. Γι' αυτόν τον σκοπό υπήρχε ένας ειδικός ιερέας γνωστός ως Κοής ο οποίος άκουγε τον εξομολογούμενο και είχε το αξίωμα να εξαγνίζει ακόμα και τον φονιά που μετάνιωνε για την πράξη του. Έτσι, εκτός απ’ τη λατρευτική και θρησκευτική έννοια, βλέπουμε πως τα μυστήρια της Σαμοθράκης, είχαν φιλοσοφική βάση και χαρακτήρα κοινωνικής αρετής. 

 

Ύστερα από την εξομολόγηση και την έγκριση του Κοή και των Ανακτοτελεστών, ο κατηχημένος μπορούσε να προσέλθει στην τελετή της μυήσεως. Πιστεύεται πως η μύηση γινόταν τη νύχτα, με το φως των δαδιών και των λυχναριών των μυημένων που παραβρίσκονταν στην τελετή. Πολλά λυχνάρια που βρέθηκαν στις ανασκαφές είχαν χαραγμένο το γράμμα Θ δηλωτικό των Μεγάλων Θεών, αλλά και στους τοίχους του Ιερού υπάρχουν πολλές οι θέσεις για τοποθέτηση δαδιών. Ο μειούμενος καθόταν πάνω σε θρόνο γι' αυτό και η τελετή λεγόταν «θρονισμός». Φαίνεται πως σ' αυτό το στάδιο οι μυούντες χόρευαν γύρω απ’ τον μυούμενο. Πολλές μαρτυρίες και κυρίως του Πλούταρχου υπάρχουν γι' αυτή τη φάση της τελετής. «Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν». 

 

Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού και εκεί το νέο μέλος, είχε δηλαδή την εποπτεία, κάποιας ιερής αναπαράστασης με πιθανό αντικείμενο την έκφραση κοσμογονικών ιδεών στις όποιες πρώτευε η μυστηριώδης τους γενεαλογία. Έτσι, έφθανε στον βαθμό της εποπτείας. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο. «Αμύητον μη εισιέναι». Αργότερα, με την προσέλευση και των Ρωμαίων στα μυστήρια, προστέθηκε απαγορευτική επιγραφή και στα Λατινικά. 

 

Στον καινούργιο μύστη προσέφεραν στεφάνι από ελιά και πορφυρή ζώνη που τον προφύλαγε απ’ τους κινδύνους. H μύηση μπορούσε να γίνει σ' οποιαδήποτε εποχή και κυρίως απ’ τον Απρίλη ως τον Σεπτέμβριο. Φαίνεται δηλαδή πώς δεν ήταν απαραίτητο να συμπέσει η μύηση με τις ετήσιες πανηγυρικές εκδηλώσεις. Αυτές, διαρκούσαν εννιά μέρες κατά τις όποιες κάθε πόλη απ’ τα νησιά, τη Θράκη και τα Μικρασιατικά παράλια έστελνε τους πρεσβευτές της. Πρεσβευτή έστελνε ακόμα και η πόλη της Σαμοθράκης κι' αυτό αποδεικνύει ότι το Ιερό δεν θεωρούνταν ότι ανήκε στο νησί αλλά πως ήταν όλου του κόσμου. 

 

 

Πριν από τις τελετές έσβηναν γενικά κάθε φωτιά στο νησί και έφερναν νέα φλόγα απ’ το ιερό των Καβείρων της Δήλου. Δεν μπόρεσε να καθορισθεί πότε γίνονταν οι γιορτές αυτές ενώ ο αρχαιολόγος Λέμαν που ήταν επί χρόνια επικεφαλής της Αμερικανικής Αρχαιολογικής αποστολής στην Σαμοθράκη αποτολμά σε ένα σύγγραμμα του να αναφέρει ότι πιστεύει πως οι τελετές είναι πολύ πιθανόν να γίνονταν τον Ιούλιο. 

 

Παρ' όλο που η μύηση γίνονταν αποκλειστικά στη Σαμοθράκη, όπου η λατρεία των Καβείρων άρχισε πριν από τον 7ο αιώνα, η διδασκαλία ξαπλώθηκε γρήγορα, πρώτα στα γειτονικά νησιά, Λήμνο, Ίμβρο, Τένεδο, πέρασε στις ακτές της Θράκης και της Ιωνίας και τελικά έφτασε σ' ολόκληρη την Ελλάδα. Σύμφωνα με περιγραφές του Στράβωνα και του Παυσανία αλλά και διαπιστώσεις από ανασκαφές, ιερά των Καβείρων υπήρχαν στη Σύρο, στη Θήβα, στη Δήλο, στην Πάρο, στην Χίο, στην Πέργαμο, ακόμα και στο Ιόνιο, στην Κέρκυρα. Μάλιστα ο Παυσανίας, αναφερόμενος στο ιερό των Καβείρων στη Θήβα, λέει ότι ήταν ανέκαθεν «άγιον» και «θαυματουργόν». 

 

Οι Κάβειροι εξακολούθησαν να λατρεύονται και τα μυστήρια τους να τελούνται μέχρι το τέλος του 4ου μ.Χ αιώνα. Διαπιστώθηκε από τις ανασκαφές ότι οι Ρωμαίοι περιτείχισαν τον ιερό χώρο και πως παρ' όλο που μεγάλες καταστροφές σημειώθηκαν στα 200 μ.Χ. πιθανώς από σεισμό, αμέσως έγιναν αναστηλώσεις και αποκαταστάσεις των ζημιών σε μεγάλη έκταση. Ο ιερός χώρος εξακολούθησε να ακμάζει, η φήμη του παρέμεινε αμείωτη και η αρχαία θρησκεία είχε πάντα τους πιστούς της, ως το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα οπότε εγκαταλείφθηκε αφού εγκαταστάθηκε η νέα θρησκεία. Στα μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ. ένας καταστρεπτικός σεισμός ισοπέδωσε ότι είχε απομείνει. 

 

 

Άλλες σημαντικές πληροφορίες: 

• Στα Καβείρια μυστήρια είχαν μυηθεί ο Ορφεας , ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσεας, ο Ιάσωνας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον τρωικό πόλεμο. 

• Στην Λήμνο οι Κάβειροι ήταν και προστάτες της αμπελουργίας. 

• Οι Κάβειροι της Σαμοθράκης τιμόνταν από τους Έλληνες και σαν προστάτες των ναυτικών. Οι διασωθέντες από ναυάγια κατέθεταν αφιερώματα στο ιερό της Σαμοθράκης 

• Ο Πίνδαρος αναφέρει για τους μυημένους στα Μυστήρια των Καβείρων: «Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή». 

• Ο Περσέας, ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας, κατά την διάρκεια των μαχών εναντίον των Ρωμαίων πήγε στην Σαμοθράκη για να ζητήσει την βοήθεια των Μεγάλων Θεών. 

• Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία ήταν και ιέρεια των Καβείρων. 

• Ο Γερμανικός, ο διάδοχος του Αυτοκράτορα Τιβέριου πηγαίνοντας στην Συρία για να αναλάβει την διοίκηση των Ρωμαϊκών στρατευμάτων, πήγε μέσω του Αιγαίου στην Σαμοθράκη για να μυηθεί στα Καβείρια μυστήρια, αλλά λόγω των σφοδρών βορείων ανέμων δεν μπόρεσε να φτάσει. Αυτό θεωρήθηκε κακός οιωνός και μετά λίγους μήνες ο Γερμανικός πέθανε, δηλητηριασμένος από την γιαγιά του Λυβια, γυναίκα του Αυγούστου. 

 

ellinikoarxeio.com/2012/01/kabeiria-mysthria

 

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Η αρπαγή της Ευρώπης

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Ευρώπη είναι γνωστή κυρίως η κόρη του Φοίνικα και της Τηλέφασσας. Από μερικούς θεωρείται κόρη του Αγήνορα (ο Φοίνιξ ήταν γιος του Αγήνορα). Ο Δίας απήγαγε την Ευρώπη και μαζί απέκτησαν τρία τουλάχιστον παιδιά: τον βασιλιά Μίνωα, τον Ραδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα. «Ευρ-ώπη» σημαίνει αυτή που έχει πλατύ, στρογγυλό πρόσωπο.
 

Η Αρπαγή της Ευρώπης

Σύμφωνα με τον μύθο, η Ευρώπη ήταν αδελφή του Κάδμου, ιδρυτή της Θήβας και κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάσσας, ηγεμόνων της Φοινίκης. Όταν μεγάλωσε, μια μέρα πήγε στα λιβάδια της παραλία, για να παίξει με τις φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε τον θεό Δία. Εκείνον αμέσως τον χτύπησε ο Έρωτας και για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε ήρεμο, εύσωμο και δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει, σκεπτόμενος με τι τρόπο θα την κατακτούσε. Εκείνη τότε πλησίασε τον ταύρο - Δία και άρχισε να τον χαϊδεύει γοητευμένη από την ωραία κορμοστασιά του και τη μυϊκή του δύναμη. Σε λίγο δε δίστασε και να τον ιππεύσει. Τότε αυτός άρχισε να τρέχει με αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, μα δεν μπορούσε να πηδήσει, γιατί φοβόταν μη σκοτωθεί.

Ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός διέσχισε τη θάλασσα συνοδευόμενος από Τρίτωνες και Νηρηίδες και έφτασε στην Κρήτη. Όταν αποβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίον Άντρο. Καρπός των ερωτικών ενώσεων του Δία και της Ευρώπης στην Κρήτη ήταν ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας. Αργότερα, όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη και πήγε στον Όλυμπο, η Ευρώπη πήρε για δεύτερο σύζυγό της το βασιλιά της Κρήτης Αστερίωνα, που υιοθέτησε και τα παιδιά που είχε αποκτήσει αυτή από το Δία. Μετά το θάνατο του βασιλιά Αστέριου, το θρόνο της Κρήτης πήρε ο μεγαλύτερος από τους θετούς γιους του, ο Μίνωας, ο οποίος έγινε ο πρώτος Έλληνας θαλασσοκράτορας και νομοθέτης.

Υπάρχουν όμως και άλλες παραλλαγές του μύθου της Ευρώπης: Μία αναφέρει ότι ήταν κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος ή της Παρθενόπης, αδελφή της Θράκης και ετεροθαλής αδελφή της Ασίας και της Λιβύης. Δηλαδή η Ευρώπη υπήρξε επώνυμη της ηπειρωτικής Ελλάδας και μετά τους Περσικούς Πολέμους του τρίτου τμήματος του τότε γνωστού κόσμου, της Ευρώπης.

Στην Ήπειρο έλεγαν ότι ο Δώδων, από τον οποίο πήρε το όνομά της η Δωδώνη, ήταν επίσης γιος του Δία και της Ευρώπης, όπως και ο Αιακός, γενάρχης των Αιακιδών. Παιδί της Ευρώπης λέγεται ότι ήταν και ο Κάρνος, αγαπημένος του θεού Απόλλωνα.

Η λατρεία της Ευρώπης διαδόθηκε σε όλη την Ελλάδα. Στο Πήλιο υπήρχε το «Λουτρόν της Ευρώπης». Η θεσσαλική πόλη Γυρτώνη ή Γυρτών είναι παραλλαγή της Γόρτυνος, του κέντρου της λατρείας της Ευρώπης στην Κρήτη.
Από τον Όλυμπο πήγαζε ομώνυμό της ποτάμι, ο Εύρωπος.

Ο Θάσος ήταν αδελφός της Ευρώπης, όπως και οι Κάδμος, Ρινέας, Σύρος και άλλοι. Γενικώς, οι ελληνικές πόλεις ήθελαν να έχουν κάποια σχέση με την Ευρώπη, της οποίας ο μύθος ήταν διαδεδομένος παντού, με παραλλαγές από πόλη σε πόλη.

Εκτός Ελλάδας, ο Λουκιανός (2ος αι. μ.Χ.) πληροφορήθηκε ότι ο ναός της Αστάρτης στη Σιδώνα ήταν αφιερωμένος στην πραγματικότητα στην Ευρώπη:
«Υπάρχει παρομοίως στη Φοινίκη μέγας ναός των Σιδωνίων. Τον αποκαλούν ναό της Αστάρτης. Πιστεύω ότι αυτή η Αστάρτη είναι η σεληνιακή θεότητα. Αλλά σύμφωνα με ένα εκ των ιερέων, αυτός ο ναός είναι αφιερωμένος στην πραγματικότητα στην Ευρώπη, την αδελφή του Κάδμου. ..., όταν έφυγε από τη Γη οι Φοίνικες την τίμησαν με ναό και διηγούνταν ένα ιερό θρύλο γι' αυτή, πώς ο Δίας την ερωτεύθηκε για την ομορφιά της και μεταμορφωμένος σε ταύρο την μετέφερε στην Κρήτη. Αυτό τον μύθο τον άκουσα και από άλλους Φοίνικες. Και το νόμισμα των Σιδωνίων φέρει επάνω του την Ευρώπη καθήμενη επί ταύρου...»

Επίσης σύμφωνα με τον ίδιο τον Λουκιανό, η πρώτη ερωτική ένωση του Δία και της Ευρώπης έγινε στο Δικταίο Άντρο, το σπήλαιο δηλαδή όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Δίας. («επεί δε επέβη τη νήσω (Κρήτη) ο μεν ταύρος ουκέτι εφαίνετο, επιλαβόμενος δε της χειρός o Ζεύς απήγε την Ευρώπην εις το Δικταίον άντρον ερυθριώσαν και κάτω ορώσαν…», Λουκιανός Σαμωσατέας, Ενάλιοι Διάλογοι, 15, 4)

Αντίθετα σύμφωνα με την παράδοση των Γορτυνίων, η ερωτική ένωση του Δία και της Ευρώπης έγινε στην περιοχή της Γόρτυνας, στη σκιά ενός πλατάνου που από τότε παρέμεινε αειθαλής, κάτι που αποτυπώνεται σε πάρα πολλά νομίσματά της πόλης αυτής.

Παιδιά του Δία και της Ευρώπης, σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν μόνο ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς (και οι δυο φέρονται ως κριτές στον Άδη των Ελλήνων): «μηδέ του κοσμολόητου Φοίνικα την κόρη ως αγαπούσα, που το Ραδάμανθυ μου γέννησε και τον ισόθεο Μίνω» (Iλιάδα Ξ 310-322).

Αντίθετα, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (Α 2 και Α 170 - 173), ο Μίνωας ήταν γιος ενός Έλληνα, μάλλον Κρητικού, που δεν αναφέρει το όνομά του (υπονοεί τον βασιλιά Αστέριο) και της Ευρώπης, πριγκίπισσας της Φοινίκης και αδελφός όχι του Ραδάμανθυ, αλλά του Σαρπηδόνα, ο οποίος συνεπλάκη με το Μίνωα για το ποιος θα πάρει τη βασιλεία και ηττηθείς πήρε τους στασιαστές του και πήγαν στη Μίλητο της Μ. Ασίας.

Σύμφωνα όμως πάλι με τον Όμηρο, ο Σαρπηδόνας ήταν γιος του Δία και της Λαοδάμειας, κόρης του Βελλεροφόντη, του ήρωα και ηγεμόνα της Λυκίας: «Τρία παιδιά απ' αυτήν ανάστησε μετά ο Βελλεροφόντης, τον Ίσαντρο και τον Ιππόλοχο, στερνά τη Λαοδάμεια. Μαζί της πλάγιασε ο βαθύγνωμος ο Δίας, κι η Λαοδάμεια το χαλκαρματωμένο γέννησε ισόθεο Σαρπηδόνα» (Ιλιάδα Ζ 199-200).
 

[Πηγή ellinikoarxeio.com]

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

Η Θεσσαλία του Μύθου
* Από τον Κων/νο Οικονόμου
Το τέλος του Ιάσονα – Άδμητος και Άλκηστη


Α΄ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΑΣΟΝΑ: 
Αφού ο Ιάσων αποκατέστησε τις κόρες του παλιού του εχθρού,

αναχώρησε με τη Μήδεια και τους άλλους Αργοναύτες για την Κόρινθο, όπου έκαναν ευχαριστή-
ριες θυσίες στον Ποσειδώνα, οργάνωσαν επινίκιους αγώνες και αφιέρωσαν στον ίδιο θεό την
Αργώ. Έπειτα ο Ιάσων και η Μήδεια εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Κόρινθο, ενώ οι υπόλοιποι
σύντροφοί του γύρισαν στις πατρίδες τους. Χρόνια αργότερα, η σχέση Μήδειας - Ιάσονα τραυματίστηκε βαριά γιατί ο Ιάσονας ερωτεύτηκε τη Γλαύκη, την κόρη του βασιλιά Κρέοντα.
 Η Μήδεια για να τον εκδικηθεί σκότωσε την αντίζηλό της μαζί με τον πατέρα της καθώς και δυο απ’ τα παιδιά που είχε κάνει με τον Ιάσονα: τον Αλκιμένη και τον Τίσσανδρο. Όμως ο τρίτος τους γιος, ο Θεσσαλός, γλίτωσε και μετά τον θάνατο του Άκαστου έγινε ο ίδιος βασιλιάς στην περιοχή της σημερινής Θεσσαλίας. Από τότε και επειδή ο βασιλιάς τους απέκτησε καλή φήμη, οι κάτοικοι όλης της περιοχής ονομάστηκαν Θεσσαλοί. Ο ίδιος ο Ιάσονας βρήκε άδοξο τέλος: ενώ καθόταν κάτω από την Αργώ, ένα κομμάτι σανίδας του σκαριού, αποκολλήθηκε κι έπεσε στο κεφάλι του. 
Η Μήδεια, τελικά παντρεύτηκε τον βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα από τον οποίο απέκτησε
τον Μήδο που θεωρείται γενάρχης των Μήδων.
Β΄ ΑΔΜΗΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΚΗΣΤΗ:
 Η ιστορία της Άλκηστης και του γάμου της, στον οποίο αναφερθήκαμε στην προηγούμενη ενότητα, είναι μια ιστορία που αποτελεί ένα αιώνιο δείγμα αγάπης και συζυγικής αφοσίωσης.
Στις Φέρες (σημ. Βελεστίνο) της Θεσσαλίας βασίλευε ο Άδμητος, νυμφευμένος με την Άλκηστη, την πανέμορφη και πιο καλόκαρδη απ’ τις κόρες του Πελία. Τη μέρα του γάμου τους, όμως, ο Άδμητος παρέλειψε να θυσιάσει στην Άρτεμη και γι’ αυτό, γνωρίζοντας και την εκδικητικότητα της θεάς από την ιστορία του Ακταίονα, ήταν προορισμένος να πεθάνει σύντομα. Έτσι ο νέος έπεσε σε βαριά αρρώστια. Ο Απόλλωνας παρά τις αντιρρήσεις της Άρτεμης, έπεισε τις Μοίρες να του
χαρίσουν τη ζωή με τον όρο να πεθάνει κάποιος άλλος συγγενής στη θέση του. Δυστυχώς οι γονείς του, παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους, δεν δέχτηκαν οι ίδιοι να πεθάνουν, ούτε και κανένα άλλο μέλος της βασιλικής οικογένειας,παρά μόνο η Άλκηστη δείχνοντας μ' αυτό τον τρόπο τη μεγάλη αγάπη, μια αγάπη πέρα κι απ' τον θάνατο, στον σύζυγό της. Έτσι κι έγινε. Η Άλκηστη πέθανε κι ο Άδμητος, θεραπευμένος πια, έδωσε εντολή για γενικό πένθος στην
πόλη. Τυχαία - ως ο από «μηχανής θεός» των τραγωδιών – πέρασε από τις Φέρες ο Ηρα-
κλής, προσωπικός φίλος του Άδμητου, ο οποίος, βλέποντας το γενικό πένθος, ρώτησε
την αιτία αυτής της θλίψης που απλωνόταν σ' όλη την πόλη. Όμως επειδή ο Άδμητος
δεν του μιλούσε, ακολούθησε κι αυτός τη νεκρική πομπή, που μόλις είχε ξεκινήσει. Ο
Ηρακλής ρώτησε για τη νεκρή τους υπηρέτες και, μόλις εκείνοι τον πληροφόρησαν για την
ταυτότητά της, αποφάσισε να τη φέρει πίσω. Ήθελε να προλάβει την Άλκηστη όσο ήταν
στον τάφο, πριν την αναλάβει ο Άδης. Γι’ αυτό έτρεξε γρήγορα στα μνήματα και βρήκε
τον Χάρο που ετοιμαζόταν να πάρει τη νεκρή για να την οδηγήσει στο βασίλειο του Πλού-
τωνα. Ο Ηρακλής πάλεψε μαζί του, τον νίκησε και πήρε πίσω την Άλκηστη παραδίδοντάς
την στον Άδμητο, ο οποίος τον ευχαρίστησε με μεγάλη θέρμη. Ο Άδμητος κι η Άλκηστη, μετά από την περιπέτεια αυτή που προκάλεσε η μήνις της θεάς, έζησαν ευτυχισμένοι μαζί με τα παιδιά τους που έφεραν εν συνεχεία στον κόσμο (Περιμήλη, Εύμηλος, Ίππασος).

* Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου
είναι δάσκαλος στο 32ο Δημ. Σχ. – συγγραφέας.

Ο Μητσάρας!

 

Ήταν κάποτε ο Μητσάρας άνεργος και άφραγκος έψαχνε για δουλειά με κύριο προσόν του τις πολλές γνωριμίες που    είχε.

Πάει στο Σημίτη και του λέει:

 

- Κωστάκη βόλεψε με κάπου γιατί έχω μείνει άφραγκος και η γυναίκα μου φωνάζει.
Εντάξει ρε Μητσάρα, πάρε μια συστατική επιστολή και πήγαινε στο διευθυντή της Ντασό στη Γαλλία  (Κατασκευαστές   αεροπλάνων).

Πάει στη Γαλλία βλέπει το διευθυντή και του λέει:

 

- Είμαι ο πασίγνωστος Μητσάρας και μ έστειλε ο Κωστάκης ο Σημίτης για δουλειά.
- Βεβαίως βεβαίως έχω ειδοποιηθεί κιόλας από τον πρωθυπουργό σας και μου είπε τα καλύτερα λόγια για σας. Για πείτε μου λοιπόν τι γνώσεις έχετε γύρω από τα αεροπλάνα;

- Τίποτα!

- Από επιστημονικές γνώσεις;....
- Τίποτα!!

- Από τεχνικές γνώσεις;

- Τίποτα!!- Από υπολογιστές;
- Σκράπας!!!- Καλά και τι ξέρεις;
- Να σου πω την αλήθεια δεν έχω δουλέψει ποτέ στη ζωή μου αλλά έχω πολλές γνωριμίες!!!- Τι να τις κάνω τις γνωριμίες λέει εκνευρισμένος ο διευθυντής αλλά σκέφτεται καλύτερα και αποφασίζει να τον προσλάβει ως θυρωρό μην χαλάσει και τις σχέσεις του με την Ελλάδα.

 

Μετά από 1 μήνα δουλειά στο πολυτελές θυρωρείο της Ντασό καταφτάνει μια λιμουζίνα και βγαίνει από μέσα ο...Καντάφι
- Μουαμάρ!! κολλητέ τι κάνεις εδώ λέει ο Μητσάρας.
- Μητσάρα λεβεντιά πόσο χαίρομαι που σε βλέπω αλλά εσύ τι κάνεις εδώ;
- Δουλεύω κανά μήνα εδώ.
- Εγώ ήρθα να διαπραγματευτώ τιμή για 100 αεροπλάνα.
- Ε τότε θα τα πάρεις από την εταιρεία μου, τόσα χρόνια φίλοι είμαστε.
- Αυτό εννοείται σύντροφε και όντως ο Καντάφι αγοράζει 100 αεροπλάνα τρίβοντας τα χέρια του από ικανοποίηση ο διευθυντής.

 

 Μετά από 3 μήνες καταφτάνει μια λιμουζίνα στο θυρωρείο του Μητσάρα και βγαίνει απο μέσα ο Κλίντον.
- Μπιλ!!!
- Μητσάρα!!! Δεν το πιστεύω, τι κάνεις εδώ;
- Δουλεύω 4 μήνες εδώ.
- Να φανταστείς ότι μόλις χθες μιλούσαμε με τη Χίλαρυ για σένα ότι χάθηκες ρε αδερφάκι μου.
- Δουλειές, δουλειές Μπιλάρα μου και αν ήρθες για αεροπλάνα θα τα πάρεις από την εταιρεία μου. Εντάξει;
- Φυσικά, απαντά ο Κλίντον και παραγγέλνει 300 αεροπλάνα.

Βλέπει το σκηνικό ο διευθυντής και μένει άναυδος. Πάει στον Μητσάρα και του λέει:
- Καλά ρε αδερφάκι μου όλους τους ξέρεις;
- Δεν υπάρχει άνθρωπος στο πλανήτη που να μην με ξέρει.
- Σιγά μη ξέρεις και το Πάπα.
- Με το Πάπα φάγαμε ψωμί και αλάτι μαζί και λες να μην τον ξέρω;
- Αποκλείεται.
- Αμα γουστάρεις αφεντικό να βάλουμε ένα στοιχηματάκι, ένα συμβολικό ποσό όμως γιατί είμαι και μεροκαματιάρης ότι αύριο που θα έρθει στη Γαλλία για περιοδεία θα είμαι δίπλα στο βήμα και αγκαλιαστούμε και θα φιληθούμε κιόλας και εσύ θα είσαι απο κάτω να μας δεις.
- Εντάξει απαντάει ο διευθυντής και φεύγει.

 

Την επόμενη μέρα ήρθε ο πάπας, χαμός στη Γαλλία για την υποδοχή του και κάτω από το βήμα που θα μίλαγε ο πάπας βρίσκεται όλη η ελίτ της Γαλλίας καθώς και ο διευθυντής της Ντασό και μάλιστα μπροστά μπροστά για να επιβεβαιώσει και το στοίχημα που έχει με τον Μητσάρα
 Πράγματι βγαίνει ο πάπας υποβασταζόμενος από τον ΜΗΤΣΑΡΑ! Αγκαλιές, φιλιά και κακό με τον Μητσάρα και κάγκελο ο  διευθυντής!
 Οπότε εκεί που μίλαγε ο πάπας και έλεγε τα δικά του βλέπει ο Μητσάρας το αφεντικό του να λιποθυμάει.
 Κατεβαίνει κάτω τον αρχίζει στις μπούφλες του ρίχνει νερό για να συνέλθει, συνέρχεται και λέει στον Μητσάρα:
- Εντάξει ρε Μητσάρα το στοίχημα το έχασα αλλά λιποθύμησα για άλλο λόγο.
- Για ποιό λόγο ρε αφεντικό;
- Από πίσω μου καθότανε ο πρωθυπουργός της Μογγολίας και τι μου λέει ρε Μητσάρα;- Τι σου λέει ρε αφεντικό;

- Εκείνος ο τύπος με τη καπελάρα και τη κόκκινη ποδιά ΔΙΠΛΑ απο τον ΜΗΤΣΑΡΑ ποιός είναι;;;;

ΑΘΑΝΑΤΕ  ΕΛΛΗΝΑ .-