Επειδή όλο και περισσότεροι άνθρωποι στιγματίζουν δέρματα με χρωστικές
 ουσίες, με διατρήσεις στα πρόσωπά των, και μυοπλάθουν δυσανάλογους
 μύες σε γυμναστήρια θέλοντας να μοιάσουν με αμφίβολα τηλεοπτικά 
πρότυπα τερατισμού, θα ήθελα να σας αποκαλύψω το μυστικό της ομορφιάς
 που η τερατολάγνα μας εποχή έχει κλειδώσει στα μουσεία. Το ελληνικό άγαλμα.

To 2014, to Βρετανικό Μουσείο διοργάνωσε μία έκθεση γύρω από τα 
Ελληνικά αγάλματα με τίτλο, «The Body Beautiful» 
(«Οι εν Σώματι Ωραίοι», δηλαδή). Τέτοιο ενδιαφέρον προκάλεσε το γεγονός, 
ώστε το BBC προώθησε το συμβάν και τηλεοπτικώς με την παρουσιάστρια 
να εγκωμιάζει την επίδραση των Ελλήνων στον τρόπο που όλος ο κόσμος 
ακόμη και σήμερον αξιολογεί το καλλίγραμμο κορμί.Κατά την 
μαγνητοσκόπηση, η παρουσιάστρια περιφέρεται γύρω από τα αγάλματα 
του Δισκοβόλου του Μύρωνος, του Ηρακλέους, της Αφροδίτης και πλείστων
 άλλων, εκθειάζοντας το σφρίγος και το κάλλος που εμπνέουν οι μορφές
 αυτών. Αλλά κάτι λείπει: Εστιασμένη στο σώμα, ουδόλως αναφέρεται 
στα πρόσωπα. Και το τραγικότερο; Δεν μπορεί να πει την λέξη «Άγαλμα».

Η ιστορικός τέχνης, παρουσιάστρια καταφεύγει στο απλοϊκό Statue, από το 
Λατινικό Statua, που σημαίνει «Στατικό/ακίνητο», προφανώς και αυτό λήμμα
 Ελληνικής προελεύσεως. Ούτε διαθέτει το λεξιλόγιο ώστε να μπορεί να κάνει
 λεκτική διάκριση μεταξύ ενός μαρμάρινου ομοιώματος ενός φιλοσόφου ή ενός
 ιστορικού προσώπου, φερ' ειπείν, και μίας εξιδανικευμένης μορφής ενός 
αθλητού, ή θεού. Δηλαδή την διάκριση μεταξύ ενός «ανδριάντα» και 
ενός «αγάλματος». Και πως, εξ άλλου, εφόσον η αγγλική, όπως και κάθε άλλη
 γλώσσα, ουδέποτε βίωσε τον πολιτισμό που ανέδειξε το απαράμιλλο κάλλος της ανθρωπίνης μορφής;

Ωστόσο, για την Ελληνική αντίληψη των πραγμάτων Statua (ακινησία) 
δεν υπάρχει στο «άγαλμα». Όπως το σωστό μουσικό άκουσμα κινεί την 
ευγένεια της ψυχής, έτσι και η οπτική τέχνη της Ελληνικής γλυπτικής οδηγεί 
τον άνθρωπο είτε προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω. Και εάν η Ελληνική γλώσσα
 εξευγένισε και εκπολίτισε όλες τη βάρβαρες λαλιές με Ελληνικά λήμματα, όπως
 αυτό της «μουσικής,» ουδέποτε κατάφερε να τις εξελληνίσει σε σημείο που θα 
υιοθετούσαν και την έννοια του «αγάλματος». Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την
 αυτούσια ανάπτυξη ενός υψηλού, φιλοσοφοκεντρικού πολιτισμού που αγάπησε
 τον άνθρωπο και την φύση μακρυά από δογματικές αντιλήψεις εμποτισμένες
 με την αν-εικονικότητα νομαδικών λαών της «ερήμου», και των ιδεολογιών 
που εξισώνουν την ασχήμια με την ομορφιά....

Επειδή, λοιπόν, μόνο η ελληνική γλώσσα και κοσμοθεώρηση μπορεί να 
ανυψώσει τον άνθρωπο στο μέτρον του αρίστου, ας εστιάσουμε στην διδαχή
 και ψυχαγωγία του μοναδικού ανά την υφήλιο θεσμού που απαντάται στο 
Ελληνικόν άγαλμα.Εξ άλλου, επισκεπτόμενοι το έτυμον (αλήθεια) της λέξεως,
 καταλαβαίνουμε ότι σκοπός του αγάλματος είναι να προκαλέσει «αγαλλίαση» 
(υπερβολική χαρά) στον θεατή οδηγώντας την ψυχή στον ιδεατό κόσμο του
 ωραίου και του αληθινού, εκεί που δεν υπάρχει ατέλεια. Δια της αφαιρέσεως 
κάθε ατέλειας, σε αντίθεση με τους ανδριάντες ιστορικών ανδρών, το άγαλμα 
υπερβαίνει την πραγματικότητα του φυσικού κόσμου και καθοδηγεί. 

Η ρίζα των λέξεων «άγαλμα» και «αγαλλίασις» είναι το ρήμα «άγω», που 
σημαίνει «οδηγώ», «καθοδηγώ», και, ως εκ τούτου, στοχεύει στην «αγωγή» 
και «διαγωγή» του ανθρώπου και την θέση του στον φυσικό κόσμο.Η ατάραχη 
όψη στα τέλεια πρόσωπα των Ελληνικών αγαλμάτων σε συνδυασμό με το 
καλλίγραμμο σφρίγος του κορμιού δηλώνει την πνευματική νηφαλιότητα σε 
συνάρτηση με την άσκηση και εγκράτεια που θα πρέπει να ασκεί ο άνθρωπος 
με στόχο την δική του «αγαλματοποίηση». 

Η πνευματική νηφαλιότητα επιβάλλεται στον φυσικό κόσμο, εφόσον το
 πρόσωπο αψηφά την κόπωση της όποιας δυναμικής και μαχητικής στάσης του 
σώματος, όπως είναι έκδηλο στον Δισκοβόλο του Μύρωνος, ενώ ακόμη και το 
ανδρικό μόριον παρουσιάζεται δυσαναλόγως μικρό, ον δηλοί ό,τι τα κατώτερα 
πάθη πρέπει να ελέγχονται ώστε να μην αποβούν εις βάρος της πνευματικότητος
 επί τω του βίου έργω.

Ουσιαστικώς δηλώνει αυτό που πρέπει να είναι ο άνθρωπος, ένας αρμός μεταξύ
 του υλικού κόσμου και του πνευματικού κόσμου. Το σώμα είναι ο αισθητήρας 
του πρώτου ενώ το πνεύμα του δεύτερου. Ο εγκέφαλος λειτουργεί ως αγωγός 
πληροφοριών μεταξύ των δύο και συνεπώς είναι ο αρμός που ενώνει ύλη και 
πνεύμα. Η διανοητική διαύγεια τινός εξαρτάται από αυτήν την ισορροπία.
 Και ο ισορροπημένος ανήρ είναι ο πραγματικός «ταλαντούχος», εφόσον η λέξις
 «ταλέντο» δεν αναφέρεται σε κάποιον που έχει ένα συγκεκριμένο χάρισμα 
εν απουσία πολλών άλλων ιδιοτήτων, αλλά αυτός που στην ταλάντωση 
«ισορροπεί» μεταξύ αντιθέσεων.Αυτή η ισορροπία μεταξύ αντίθετων δυνάμεων 
έλξης και ώθησης προσδίδει και την απόλυτη αρμονία και χάρη στα Ελληνικά 
αγάλματα. 

Γλύπτες, όπως ο Πολύκλειτος και ο Μύρων, εφήρμοσαν την επιστήμη 
των μαθηματικών και της γεωμετρίας στον Δορυφόρο αθλητή του πρώτου 
και τον Δισκοβόλο του δεύτερου κατά τέτοιο τρόπο, ώστε εξ αυτών να 
απορρέει η έως και των ημερών μας ανυπέρβλητη αρμονία και κάλλος. 
Και ο Πολύκλειτος, μάλιστα, διαίρεσε το σώμα ενός αθλητού σε στάση
 με τέτοια μαθηματική ακρίβεια, ώστε το άγαλμα του δορυφόρου του(δηλαδή,
 του «δόρυ φέροντος») να ονομασθεί «Ο Κανών.»

Μελετώντας τον Δισκοβόλο του Μύρωνος, ο οξύνους θεατής θα αναγνώσει  
την χιαστή κατανομή κινήσεων έντασης/χαλάρωσης, πίεσης/ελάφρυνσης
 κάτω από την τοξοειδή καμπύλη των εκτεταμένων χεριών - δυνάμεις και 
αντιθέσεις που συγκροτούν τον κόσμο μας και προσδιορίζουν την θέση του 
ανθρώπου στο σύμπαν, ενώ το ατάραχο πρόσωπο συμβολίζει την ευπρεπή 
στάση του πνεύματός του απέναντι στις περιρρέουσες δυνάμεις.

Άρα, ο θεσμός της αγαλματοποιίας ξεκαθαρίζει ότι μισός άνθρωπος είναι αυτός
 που παραμελεί το σώμα για να ασχοληθεί κυρίως με το πνεύμα 
(π.χ. ένας θρησκόληπτος, η ένας ταγός κάποιας πολιτικής ιδεολογίας), 
όπως μισός είναι και αυτός που γίνεται έρμαιο στις γήινες δυνάμεις και ορέξεις 
της υλικής του υποστάσεως, αδιαφορώντας για τη πνευματική του άσκηση
 και γαλούχηση.

Και ως εκ τούτων, τα αγάλματα αείποτε θα υπαγορεύουν το μέτρον της
 ανθρώπινης αξιοπρέπειας προς το οποίον οφείλουμε να οδεύουμε. Αείποτε 
θα καταφρονούν τις εξέχουσες κοιλίες ως ένδειξη ασωτίας και αποχαλίνωσης. 
Πάντοτε θα αποστρέφονται τις παραμορφώσεις στο κορμί και θα καταδεικνύουν
 ότι δερματοστιξίες, διατρήσεις και κοσμήματα είναι ιδιώματα βαρβάρων
 και ατόμων ελλιπούς πνευματικής ανάπτυξης. Εν ολίγοις, θα μας θυμίζουν 
όλα τα ελαττώματά μας. 

Ίσως και γι αυτό κάποτε τα κατέστρεψε η ασχήμια που ήταν ευκολότερη 
από την κόπωση που απαιτεί η επίτευξις του κάλλους. Και όταν κάποτε τα
 βρήκαμε θαμμένα και διαμελισμένα, τα κλείσαμε μέσα σε Μουσεία....
 Αυτό που δεν μπορούσαμε να κλείσουμε στα μουσεία, όμως, ήταν το ατάραχό 
τους πρόσωπο, το υπερβατικό βλέμμα που αψηφά τα γήινα τεκτενόμενα, 
το οποίον ακόμη το διακρίνει κανείς στα πρόσωπα της Θεομήτορος, 
του Χριστού και πολλών Αγίων. Οι μονοδιάστατες Βυζαντινές εικόνες, όμως,
 για πάντα θα ζουν κάτω από την σκιά του απόλυτου κάλλους, που θέλει
 τον άνθρωπο σφριγηλό, μάχιμο και πνευματώδη και όχι αποστεωμένη, 
σκουλικόμορφη καρικατούρα.

Πέραν της ατομικής μας καθοδήγησης, το Ελληνικόν άγαλμα δύναται να 
καθοδηγήσει τόσο την πολιτική όσο και την κοινωνική ζωή του κάθε τόπου 
στον πλανήτη.

Ο ίδιος ο Πλάτων παρομοίασε την οργάνωση μίας πολιτείας με την υγιή 
μορφή του ανθρωπίνου σώματος, όπως απεικονίζεται στο άγαλμα. 
Παραλλήλισε την κεφαλή με την ηγεσία, το στήθος με τα εκτελεστικά όργανα 
(δηλαδή, την αστυνομία, τον στρατό και κρατικούς λειτουργούς) 
και το στομάχι με το εργατικό δυναμικό (τον λαό). Όταν αυτά τα μέλη 
λειτουργούν αρμονικά, το αποτέλεσμα είναι η υγεία, η σωστή ανάπτυξη 
και η ευημερία.

Τέτοια αρμονία επιτυγχάνεται μόνον όταν αποκτήσει το κάθε μέλος 
τις αρετές που του αναλογούν. Το κεφάλι πρέπει να επιδιώκει την ΣΟΦΙΑ, 
όπως εκδηλώνεται στην ατάραχη πνευματικότητα του προσώπου, το στήθος 
το θάρρος και την ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ, όπως διαφαίνεται καλοσχηματισμένο 
σαν θώραξ πανοπλίας, και η κοιλιακή χώρα την ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ,
όπως δηλώνουν και οι ορατοί κοιλιακοί μύες εν απουσία λίπους. 

Αντιστοίχως λοιπόν, οι ηγέτες οφείλουν να είναι σοφοί και δίκαιοι, ο στρατός, 
η αστυνομία και οι κρατικοί λειτουργοί να είναι παραδείγματα γενναιότητος 
και να πειθαρχούν στις αποφάσεις και τα μέτρα της ηγεσίας, ενώ ο λαός
 θα πρέπει να πείθεται στα μέτρα που έχουν τεθεί από τα ανώτερα μέλη,
παραδειγματιζόμενος από τις αρετές της ηγεσίας και των εκτελεστικών
 οργάνων. Με την σειρά του, μέσω της ποιοτικής παιδείας που παρέχει 
το κράτος, ο ενάρετος, εγκρατής λαός αποτελεί την πηγή συστατικών 
που αργότερα θα στελεχώνουν την ηγεσία του, όπως η κοιλιά στέλνει 
μέσω επεξεργασίας συστατικά που τρέφουν τον εγκέφαλο.

Συχνά, όμως, ένα από τα μέλη ξεφεύγει από το ενάρετο μέτρο. 
Η συνέπεια αυτού είναι η υπερτροφία αυτού του μέλους εις βάρος των άλλων. 
Εάν, επί παραδείγματι, αδρανήσει η κεφαλή, ή κυβέρνηση, τα άλλα μέλη,
 ακυβέρνητα πλέον, θα αφεθούν στις ορέξεις των. Εάν επικρατήσει το στήθος,
 η επιθετικότητα και ο αυταρχισμός θα είναι τα επακόλουθα. 
Εάν αφεθεί έρμαια στις ορέξεις της η κοιλιά, ο λαός, θα επιδοθεί σε τέτοια 
καταναλωτική κραιπάλη που στο τέλος θα επέλθει η σήψη στο υπόλοιπο
 σώμα ή πολιτεία αντίστοιχα, όπως ακριβώς συνέβη στην χώρα μας κατά τις
 δεκαετίες των '80 και '90 κατόπιν της εντολής των πλέον γαστροκεντρικών 
ηγετών που βόλεψαν τις αχαλίνωτες ορέξεις της γαστέρας
 με ευρωπαϊκά δάνεια και πακέτα...

Ως Έλληνες έχουμε βιώσει όλες τις νοσηρές καταστάσεις, αλλά με κεφαλή 
χωρίς μνήμη είμαστε καταδικασμένοι όχι μόνο να τις ξαναβιώσουμε, 
αλλά και να αφανιστούμε.

Kαιρός, λοιπόν, είναι να επιζητήσουμε την αρμονία ατενίζοντας το μέλλον 
παραδειγματιζόμενοι από την εικόνα του Ελληνικού αγάλματος. 
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν η κεφαλή, δηλαδή η ηγεσία, στελεχωθεί 
από καλλιεργημένα άτομα που όχι μόνο έχουν ιστορική μνήμη, αλλά και
 την ικανότητα να κάνουν αναγωγές στα διδάγματά της.

Είθε μας καθοδηγήσει το απόσπασμα από τους «Βάτραχους» του Αριστοφάνους:

«Κι απ' τους πολίτες, όσους ξέρουμε πως ευγενείς και άντρες φρόνιμοι 
είναι και καλοί και τίμιοι και δίκαιοι στην παλαίστρα αναθρεμμένοι, 
στους χορούς, στη μουσική, περιγελούμε εμείς: Όμως... χρησιμοποιούμε 
αυτούς, που στα παλιά χρόνια ούτε καν για καθάρματα 
η πόλη δεν τους δεχόταν έτσι στην τύχη, δίχως ρώτημα.»

-Παναγιώτης Τερπάνδρου Ζαχαρίου-