Η Θεσσαλία του Μύθου
Η Αργοναυτική εκστρατεία  (το ξεκίνημα)



Α΄ ΑΙΣΟΝΑΣ ΚΑΙ ΠΕΛΙΑΣ: Στην Ιωλκό της Θεσσαλίας (ση-
μερινός Βόλος) βασίλευε ο Πελίας, γιος του Ποσειδώνα, έχοντας
σφετεριστεί τον θρόνο απ’ τον ετεροθαλή αδελφό του Αίσονα.
Κάποτε όμως άκουσε για έναν χρησμό που έλεγε ότι θα έβρισκε
τον θάνατο από κάποιον απόγονο του Αιόλου. Μάλιστα ο χρη-
σμός αυτός διευκρίνιζε ότι ο φονέας του θα ήταν κάποιος μο-
νοσάνδαλος που θα κατέβαινε από το γειτονικό Πήλιο. Πάντως
ο ίδιος ο Πελίας ένιωθε ανακουφισμένος αρκετά, γιατί πίστευε
ότι ο γιος του Αίσονα και πιθανός διεκδικητής του θρόνου είχε
πεθάνει. Το γεγονός που καθησύχαζε τους όποιους φόβους του
Πελία ήταν το ότι λίγα χρόνια νωρίτερα, ο Αίσονας, είχε βε-
βαιώσει τον σφετεριστή ότι ο γιος του, ο Ιάσονας, είχε πεθάνει
ενώ ήταν ακόμη βρέφος, και προς επιβεβαίωση των λόγων του,
όλο το σπίτι του είχε θρηνήσει σπαρακτικά. Οι συγγενείς του
«νεκρού» παιδιού, μάλιστα, ξεπροβόδισαν τον πατέρα, συμ-
μετέχοντας προσποιητά στο πένθος του, ο οποίος έχοντας αγ-
καλιά το φασκιωμένο μωρό, πήγαινε, δήθεν, να το θάψει.
Β΄ Ο ΙΑΣΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΛΙΑ: Αντίθετα
απ’ αυτό που η οικογένεια του Αίσονα άφησε να φανεί, ο Ιάσων
είχε παραδοθεί ασφαλής στα χέρια του Κένταυρου Χείρωνα.
Έτσι η φροντίδα για την ανατροφή του μικρού έπεσε στα χέρια
της Χαρικλώς και της Φιλύρας, συζύγου και μητέρας αντίστοιχα
του σοφού Χείρωνα. Τα χρόνια της παιδικής του ηλικίας πέρασαν
γρήγορα, ώσπου κάποια μέρα οι συγκεντρωμένοι πολίτες της
αγοράς της Ιωλκού είδαν να στέκει ανάμεσά τους ένας εικο-
σάχρονος νέος με προβιά άγριου ζώου στους ώμους του που
κρατούσε δυο δόρατα και φορούσε ένα σανδάλι. Ήταν ο νέος,
άνδρας πια, Ιάσονας, που, περνώντας το κοντινό ποτάμι, ρέμα
καλύτερα, που χώριζε την Ιωλκό από τον ορεινό όγκο του Πη-
λίου, τον Άναυρο, είχε χάσει το ένα σανδάλι του κάπου στη
λάσπη της κοίτης του. Εκείνη τη στιγμή εμφανίστηκε ο Πελίας
με το άρμα του και βλέποντας το «μονοσάνδαλο» αναρρίγησε,
ενθυμούμενος τον χρησμό. Κρύβοντας τον φόβο του και προ-
σποιούμενος ενδιαφέρον, ο σφετεριστής του θρόνου ρώτησε
τον ξένο ποιος ήταν και ποια η καταγωγή του. Ο Ιάσονας που
δεν ήξερε με ποιον μιλούσε, του απάντησε χωρίς περιστροφές
ότι γύρισε να πάρει πίσω τον κλεμμένο θρόνο της γενιάς του.
Ο Πελίας δεν έδειξε να αντιδρά σ’ αυτά που άκουσε και όρισε
κάποιους απ’ την αγορά να τον οδηγήσουν στο πατρικό του.
Εκεί, μέσα σε στιγμές ανείπωτης χαράς, φιλήθηκε με το γερο-
Αίσονα και τους αδελφούς του Φέρη και Αμυθάοντα που είχαν
έρθει με τα παιδιά τους, ξαδέλφια του Ιάσονα, τον Άδμητο και
τον Μελάμποδα. Αφού γιορτάστηκε μέσα σε ατμόσφαιρα πα-
νηγυριού η άφιξη του μελλοντικού ήρωα, ο Ιάσων αποφάσισε
ότι είχε έρθει η ώρα να μιλήσει ανοιχτά με τον σφετεριστή.
Πήγε λοιπόν στο παλάτι και ζήτησε απ’ τον Πελία να του πα-
ραδώσει τον θρόνο, επιτρέποντάς του να διατηρήσει στην κα-
τοχή του ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας που είχε πρωτύτερα
αρπάξει απ’ τον Αίσονα. Ο Πελίας δέχτηκε να του παραδώσει
τον θρόνο, μόνο που ισχυρίστηκε ότι έχει ένα... βάρος στην
ψυχή του. Είχε δει, είπε, στον ύπνο του τον Φρίξο να τον πα-
ρακαλεί να πάει στην Κολχίδα για να φέρει πίσω την ψυχή του
φυγά αδελφού της Έλλης και το χρυσόμαλλο δέρας. «Όμως, συ-
νέχισε ο πονηρός Πελίας, εγώ είμαι γέρος, ενώ εσύ είσαι πάνω
στο άνθος της ηλικίας σου και μπορείς να τα καταφέρεις πολύ
καλύτερα από μένα. Αν καταφέρεις να πετύχεις σ' αυτή την
αποστολή, σου ορκίζομαι ότι θα σου παραδώσω την εξουσία».
Λέγοντας τα λόγια αυτά ο Πελίας, ήλπιζε, με βάση τις συνθήκες
των θαλάσσιων ταξιδιών της εποχής εκείνης, πως ο Ιάσων δεν
θα γύριζε ποτέ από ένα τέτοιο ταξίδι. Παρ’ όλα τούτα, ο Ιάσων
δέχτηκε κι άρχισε τις ετοιμασίες.
Γ΄ ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ- ΗΡΩΕΣ: Το πρώτο μέ-
λημα του ήρωα ήταν να βρει έναν άριστο καραβομαραγκό. Έτσι
και έκανε αναθέτοντας το έργο στον Άργο που του έφτιαξε ένα
γερό αλλά και ελαφρύ σκαρί για πενήντα κωπηλάτες. Ο Πελίας...
συμβούλεψε τον Άργο να μην βάλει πολλά καρφιά για να μην...
βαρύνει το καράβι, ελπίζοντας ότι το σκάφος θα διαλύονταν
με την πρώτη τρικυμία. Φυσικά δεν εισακούστηκε. Το πλοίο με
τη βοήθεια της Αθηνάς, που του έδωσε ανθρώπινη λαλιά, ήταν
έτοιμο και ονομάστηκε Πηλιάς Αργώ. Όσο κρατούσαν τα έργα
της κατασκευής αυτού του σκάφους, ο Ιάσων έστειλε κήρυκες
σ’ όλη την Ελλάδα ζητώντας άνδρες που θα ήθελαν να λάβουν
μέρος στην εκστρατεία που θα ακολουθούσε. Οι πιο φημισμένοι
ήρωες της εποχής από όλη τη χώρα, υποκινούμενοι από ιερό
ζήλο που τους ενέπνευσε η θεά Ήρα, έσπευσαν στην Ιωλκό.
Οι Αργοναύτες, οι σύντροφοι δηλαδή του Ιάσονα που ήταν και
ο αρχηγός της εκστρατείας, ήταν μεταξύ άλλων: ο Τίφυς ο τι-
μονιέρης που πέθανε σε ξένα μέρη, ο Αγκαίος, τιμονιέρης κι
αυτός, ο Εργίνος, ο Ναύπλιος, ο Εύφημος, ο Ίδμονας και ο Μό-
ψος που ήταν μάντεις (ο τελευταίος καταγόταν από το Μόψιο
της Θεσσαλίας κοντά στις όχθες του Τιταρήσιου ποταμού και
πέθανε από τσίμπημα φιδιού), ο Ορφέας, γνωστός Θράκας τρα-
γουδιστής, οι Βορεάδες Κάλαϊς και Ζήτης, οι Διόσκουροι Κάστωρ
και Πολυδεύκης. Ο Ίδας και ο Λυγκέας από τη Μεσσηνία, ο εγ-
γονός του Μυρμηδόνα Αιθαλίδης που ήταν κήρυκας, ο ίδιος ο
κατασκευαστής του πλοίου, Άργος, οι συγγενείς του Ιάσονα:
Άδμητος των Φερών, Περικλυμένης, Άκαστος (ο γιος του Πελία),
Περικλύμενος, Ταλαός, Αρήιος, Λεώδοκος, Ίφικλος (θείος του
Ιάσονα και πατέρας του Πρωτεσιλάου). Επίσης στην εκστρατεία
έλαβαν μέρος και οι Λαπίθες: Αστερίωνας, ο γιος του Κομήτη
απ’ το Αστέριο, ο Πολύφημος, που ήταν αδελφός του Καινέα,
τα τρία παιδιά του Καινέα, ο Κόρωνος, ο Φώκος κι ο Πρίασος,
ο Πειρίθους, ο Ευρυδάμας απ’ την Κτιμένη της Αχαΐας Φθιώτιδας
κοντά στη λίμνη Ξυνιάδα, ο Φάληρος, που έδωσε τ’ όνομά του
στην ομώνυμη περιοχή της Αττικής. Τέλος ακολούθησαν και
διάφοροι άλλοι ήρωες όπως οι δίδυμοι Εχίων και Εύρυτος, ο
Φλίας, ο Αστέριος, ο Αμφίων, ο Αυγείας (Ηλεία), ο Αμφιδάμας,
ο Κηφεύς, ο Παλαιμόνιος, ο Άκτορας, ο Πελοπίδης, ο Τελαμώνας,
ο Πηλέας (πατέρας του Αχιλλέα), ο Λαέρτης (πατέρας του Οδυσ-
σέα), ο Ασκληπιός, ο Νέστορας, ο Κάνθος (από την Κήρινθο
της Εύβοιας), ο Ίφιτος απ’ την Οιχαλία, ο Βούτης, ο Ύλας, ο
μεγάλος Ηρακλής, και άλλοι, ανάλογα σε ποια παραλλαγή του
μύθου δίνουμε μεγαλύτερη βαρύτητα.

* Ο Κωνσταντίνος Αθ. Οικονόμου
είναι δάσκαλος του 32ου Δημ. Σχ. – συγγραφέας.

1. Για την Αργοναυτική εκστρατεία έχουμε τις εξής πηγές:
Απολλώνιος ο Ρόδιος, «Αργοναυτικά», Πλούταρχος, «Θησεύς»,
Πλίνιος, «Φυσική ιστορία», Ευριπίδης, «Ανδρομάχη» και «Μή-
δεια», Όμηρος, Διόδωρος, Απολλόδωρος, Πίνδαρος: «Πύθια»,
Ορφικά «Αργοναυτικά», Αισχύλος, διάφορα αποσπάσματα.