Η Θεσσαλία του Μύθου
*Από τον Κων/νο Αθ. Οικονόμου
Οι θεσσαλικές πόλεις που συμμετείχαν στην εκστρατεία κατά της Τροίας


Α΄ ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΤΗΣ ΤΡΩΙΚΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ: Ο Όμηρος στην Ιλιάδα του ονομάζει το σύνολο των Ελλήνων,Αχαιούς ή Δαναούς ή Αργείους. Αντίθετα, με το όνομα Έλληνες αποκαλεί μόνο τους κατοίκους της Νότιας Θεσσαλίας, που πήραν αυτό το όνομα από τον πρόγονό τους
Έλληνα, απόγονο του Δευκαλίωνα. Από τη Θεσσαλία έλαβαν μέρος στην Τρωική εκστρατεία τα πιο κάτω βασίλεια:
1. Των Μαγνήτων της Μελίβοιας με επικεφαλής τον Φιλοκτήτη και τον Μέδοντα και στρατό από τις πόλεις Μηθώνη, Θαυμακίη(α) και Ολιζών με επτά πλοία.
2. Των Μαγνήτων του Πηλίου και της Ομόλης με αρχηγό τον Πρόθοο που έστειλε στρατό με σαράντα πλοία.
3. Των Λαπιθών με επικεφαλής τον βασιλιά της Λάρισας Πολυποίτη (γιος του Πειρίθου) με σαράντα πλοία και στρατό από τις πόλεις Άργισσα, Γυρτών, Ολοοσσών, Όρθη και Ηλώνη. Συνοδός βασιλιάς ήταν κι ο Λεοντεύς.
4. Από το βασίλειο του Ευρυπύλου οι πόλεις Ορμένιον, Υπέρεια Κρήνη, Τίτανος και Αστέριον έστειλαν στόλο επίσης σαράντα πλοίων με τον ίδιο τον βασιλιά τους επικεφαλής.
5. Από τους Μυρμιδόνες ή Έλληνες, τους κατοίκους δηλαδή της Αχαΐας Φθιώτιδας (από τα σημερινά Φάρσαλα μέχρι τον Σπερχειό ποταμό), συμμετείχαν οι πόλεις Άργος Πελασγικόν, Άλος (ή Άλως), Αλόπη, Τρηχίς, Φθία (Φάρσαλα), Ελλάς με στρατό και πενήντα πλοία έχοντας αρχηγό το βασιλιά Αχιλλέα.
6. Από το βασίλειο του Πρωτεσίλαου οι πόλεις Φυλάκη, Πύρασος, Ιτών, Αντρών και Πτελεός έστειλαν επανδρωμένα σαράντα πλοία έχοντας επικεφαλής τον Πρωτεσίλαο και τον Ποδάρκη.
7. Από το βασίλειο του Εύμηλου, γιου του Άδμητου, με επικεφαλής τον βασιλιά τους, οι πόλεις Φεραί, Βοίβη, Γλαφύραι και Ιωλκός έστειλαν ένδεκα εξοπλισμένα πλοία.
8. Από τη ΒΔ Θεσσαλία συμμετείχε ο Γουνεύς, βασιλιάς των Περραιβών με στρατό από την περιοχή του Τιταρησσού και είκοσι δύο πλοία.
9. Τέλος από το βασίλειο των Ασκληπιάδων (της μελλοντικής Εστιαιώτιδας) στρατό και στόλο τριάντα πλοίων έστειλαν οι ηγέτες Μαχάων και Ποδαλείριος από τις πόλεις Τρίκκη, Ιθώμη και Οιχαλίη(α). Μάλιστα οι δυο τελευταίοι ηγέτες - ως γιοι του Ασκληπιού- ήταν οι ιατροί στον Τρωικό πόλεμο, ο Μαχάων μάλιστα σκοτώθηκε στην Τροία. Για τις θεσσαλικές πόλεις που συμμετείχαν
στον πόλεμο διαβάζουμε στην Ιλιάδα:
Στο Άργος το πελασγικό πάλι όσοι κατοικούσαν,στην Άλο και στην Αλόπη και όσοι στην Τρηχίνα,στην Φθία και στην Ελλάδα με τις τερπνές γυναίκες κι είχαν όνομα Έλληνες, Αχαιοί, Μυρμιδόνες, αρχήγευε ο Αχιλλέας σε πλοία τους πενήντα. Στον ανθισμένο Πύρασσο, της Δήμητρας το άλσος,στην πολύαρνη Ίτωνα και όσοι στη Φυλάκη,στην Αντρώνα, στην Πτελεό τη χλοερή εζούσαν,τον τρανό Πρωτεσίλαο είχαν για αρχηγό τους,όσο βρισκόταν στη ζωή. Μα έχει πια πεθάνει.
(...) Όσοι έμεναν στις Φερές, στη Βοιβηίδα λίμνη,στην Ιωλκό τη γερή, στη Βοίβη, στις Γλαφύρες
έντεκα πλοία έστειλαν κι είχαν για αρχηγό τους τον Εύμηλο, Αδμήτου γιο, η πιο όμορφη κόρη
του Πελία, η Άλκηστη, αυτόν είχε γεννήσει.
Όσοι ζούσαν στη Μηθώνη κι όσοι στη Θαυμάκια,όσοι είχαν τη Μελίβοια, την τραχιά Ολιζώνα
το Φιλοκτήτη αρχηγό, τον έξοχο τοξότη,
(...) Όσοι είχαν το Ορμένιο, την κρήνη Υπερεία,του Τίτανου τις κορυφές τις άσπρες, το Αστέριο
τον έξοχο Ευρύπυλο είχαν για αρχηγό τους.
Κι ενώ όσοι έμεναν στην Άργισσα, στην Όρθη, στη Γυρτώνη,στη λευκή Ολοοσσώνα και όποιοι στην Ηλώνη τον Πολυποίτη μαχητή είχαν για αρχηγό τους,το τέκνο του Πειρίθοου και εγγονό του Δία.
(...)Δεν ήταν μόνος αρχηγός, ήταν κι ο Λεοντέας,ο δυνατός πολεμιστής, γιος του αντρείου Κορώνου.Κύφου πλοία εικοσιδυό έφερνε ο Γουνέας,Ενιήνες και Περαιβούς αντρείους μαζί του είχε,όσοι στην κακοχείμωνη Δωδώνη κατοικούσαν κι όσοι απ΄ τον Τιταρησσό πότιζαν τους αγρούς τους,Που χύνει μες στον Πηνειό τα όμορφα νερά του,
(Ομήρου Ιλιάς Β 681- 685 και 695- 759)
Β΄ ΟΙ ΑγΩνΕΣ ΤΩν ΘΕΣΣΑΛΩν ΗΡΩΩν ΣΤΗν ΤΡΟΙΑ- ΑχΙΛ-
ΛΕΑΣ: Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από την παρουσία των Θεσσαλών ηρώων στον Τρωικό πόλεμο. Για τον Αχιλλέα, πρώτα απ΄ όλους αναφέρεται ο Όμηρος στην Ιλιάδα του.
Μας λέει λοιπόν για την «μήνιν» του, την οργή του δηλαδή, όταν ο Αγαμέμνων απαίτησε απ΄ αυτόν να του δώσει την αιχμάλωτή του Βρισηίδα. Ο Αχιλλέας με την επέμβαση άλλων αρχηγών και την καταλυτική παρουσία της Αθηνάς, δέχτηκε να παραδώσει το «λάφυρό» του, αλλά εξαιτίας της προσβολής που του είχε γίνει,αρνήθηκε να συνεχίσει τον πόλεμο. Τη μόνη υποχώρηση που κάνει, βλέποντας τους Τρώες να έχουν πάρει κεφάλι στις μάχες, είναι το να επιτρέψει τον παιδικό του φίλο και σύντροφό του στις χαρές και τις λύπες Πάτροκλο, να φορέσει τα όπλα του για να νομίσουν οι εχθροί τους πως ο ίδιος ο Αχιλλέας επέστρεψε στη μάχη. Πραγματικά οι Τρώες καταλαμβάνονται από τρόμο και ο Πάτροκλος με τους μαχητές του, σκοτώνοντας πολλούς αντιπάλους, κόντεψε να περάσει τα τείχη της Τροίας, μέχρι που τον σταμάτησε ρίχνοντάς
τον κάτω ο Απόλλωνας και, βρίσκοντας την κατάλληλη ευκαιρία, ο Έκτορας τον αποτελείωσε.

Όταν έμαθε τη δυσάρεστη είδηση ο Αχιλλέας ξέσπασε σε άγριο θρήνο. Τότε τον άκουσε η θεά-μητέρα του, η Θέτις η οποία ήρθε για να τον στηρίξει ψυχολογικά. Ο Αχιλλέας, πεισμωμένος από τον θάνατο του αδελφικού του φίλου, ανακοίνωσε στη μητέρα του ότι σκόπευε να επανέλθει στη
μάχη για να εκδικηθεί, ζητώντας μάλιστα καινούρια όπλα. Πράγματι μετά από παράκληση της Θέτιδας, ο Ήφαιστος ετοίμασε μέσα σε λίγη ώρα καινούριο θώρακα, κράνος, ασπίδα και κνημίδες για τον Αχιλλέα. Το επόμενο πρωί ο ήρωας συμφιλιώθηκε με τους άλλους Έλληνες βασιλείς και ρίχτηκε σαν λιοντάρι στη μάχη. Μέχρι το ηλιοβασίλεμα της ίδιας μέρας είχε σκοτώσει δεκάδες Τρώες1,ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και πολλοί από το βασιλικό οίκο του Πριάμου. Οι σπουδαιότεροι από τα θύματά του ήταν ο Κύκνος (γιος του Ποσειδώνα), ο Μύνητας και οι τρεις γιοι του,ο Ιετίων και οι επτά γιοι του, τα παιδιά του Πριάμου Τρωίλος και Μνήστορας, καθώς και οι Πολύδωρος, Λυκάονας και ο κατ' εξοχήν στόχος του, ο Έκτορας. Όμως έχοντας μεγάλη μνησικακία για τον νεκρό, πια, φονιά του αδελφικού του φίλου, τον Έκτορα, κακο-
μεταχειρίστηκε το άψυχο κορμί του και οι θεοί αγανάκτησαν μαζί του. Τελικά χάρις στην ταπεινή επίσκεψη του Πριάμου, πατέρα του νεκρού, που τον ικέτευσε να του παραδώσει τη σορό του
γιου του, ο Αχιλλέας παρέδωσε το νεκρό αντίπαλό του, που κηδεύτηκε μέσα σε θρήνους και ανείπωτη θλίψη (Ιλιάδα Ω) στην αποδεκατισμένη Τροία. Μετά την ανακωχή που συνάφθηκε μεταξύ των αντιπάλων για να κηδέψουν τους νεκρούς τους, ο πόλεμος συνεχίστηκε. Η νίκη φαινόταν πια πολύ κοντά για το στρατόπεδο των Ελλήνων, αλλά ο Αχιλλέας σε μια από τις επελάσεις του έπεσε σε παγίδα. Ο Απόλλωνας προστάζει τον Πάρη να σημαδέψει με
το τόξο του στο ευάλωτο σημείο του Μυρμηδόνα βασιλιά, τη φτέρνα του ποδιού του. Έτσι ο πιο γενναίος Αχαιός ήρωας ο βασιλιάς της Θεσσαλίας, σωριάζεται νεκρός μέσα στον κουρνιαχτό
της μάχης. Τη σορό του μετέφερε στο στρατόπεδο ο Αίας. Αφού θρηνήθηκε όσο κανείς άλλος, το σώμα του κάηκε στην πυρά μαζί μ΄ αυτό του Πατρόκλου και τα κόκαλά του θάφτηκαν στην ακτή του Ελλησπόντου, ενώ προς τιμήν του μεγάλου νεκρού διοργανώθηκαν αθλητικοί αγώνες. Όμως στον τάφο του δεν βρίσκονταν τα οστά του Αχιλλέα, γιατί την ώρα που είχε αναφτεί η νεκρική πυρρά, η Θέτις, με την άδεια του Δία, τον άρπαξε και τον πήγε στο μυθικό νησί Λευκή2.

* Konstantinosa.oikonomou@gmail.com

1. Ο Όμηρος (Ι 328, κ.α.) τονίζει ότι ο Αχιλλέας κυρίεψε και
λεηλάτησε ένδεκα πολιτείες και δώδεκα νησιά (Προποντίδας και
Β. Αιγαίου).
2. Όπου και η γνωστή νήσος των Μακάρων, κάτι σαν τον Πα-
ράδεισο της χριστιανικής πίστης.