ΛΑΡΙΣΑ - Μια εικόνα χίλιες λέξεις...
Λόφος του Φρουρίου - Νοτιοδυτική γωνία
Η εικόνα που βλέπουμε είναι δημοσιευμένη στο θαυμάσιο λεύκωμα «ΛΑΡΙΣΑ. Εικόνες του χθες» στην τρίτη έκδοσή του, το 2003. Το βιβλίο αυτό περιέχει κείμενα του δημοσιογράφου Νίκου Νάκου και φω-
τογραφίες του Τάκη Τλούπα. Είναι έκδοση του Δήμου Λαρισαίων. Σ’ αυτό δημοσιεύονται αρκετά ιστορικά στοιχεία γα την πόλη μας, τα οποία συνοδεύονται με υπέροχες φωτογραφίες που καλύπτουν την περίοδο
από τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, μέχρι και τη μεταπολεμική εποχή.
Στη φωτογραφία απεικονίζεται η νοτιοδυτική γωνία του Λόφου του Φρουρίου (της Ακροπόλεως το σωστό), όπως ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1930.Ο φωτογράφος στάθηκε στη δεξιά όχθη του Πηνειού,αμέσως μετά την έξοδο από την παλιά πέτρινη γέφυρα, στην αρχή της σημερινής οδού Καλλιθέας. Αριστερά είναι παρκαρισμένη σε στύλο ηλεκτρικών καλωδίων της Ε.Υ.Η.Λ. (Επιχείρησις Υδρεύσεως και Ηλεκτρισμού Λαρίσης, πρόδρομος της μεταπολεμικής Ο.Υ.Η.Λ.) μια αγροτική σούστα και δίπλα ελεύθερο το άλογό της. Δεξιά υπάρχει μεγάλος ελεύθερος χώρος, ο οποίος διασχίζεται από το τελευταίο τμήμα της οδού Μακεδονίας (Βενιζέλου σήμερα), η οποία καταλήγει στο οδόστρωμα της γέφυρας.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο διακρίνουμε ψηλά να υπερέχουν των λοιπών κτιρίων, τα δύο καμπαναριά και ο τρούλος του ναού του Αγίου Αχιλλίου. Είχε εγκαινιασθεί τον Σεπτέμβριο του 1907 από τον μητροπολίτη Αμβρόσιο Κασσάρα, αλλά είχε μικρό διάστημα ζωής. Λίγα χρόνια μετά τη φωτογράφιση αυτή, ο ισχυρός σεισμός της 1ης Μαρτίου 1941 και οι ιταλικοί και γερμανικοί βομβαρδισμοί που επακολούθησαν,επέφεραν ανεπανόρθωτες καταστροφές στο ναό και μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε. Χαμηλότερα υπάρχουν δύο κτίσματα. Το πίσω, μικρότερο σε μέγεθος,έχει στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής των τελευταίων χρόνων της τουρκοκρατίας, με σαχνισί[1] στην πρόσοψη και χρησίμευε σαν κατοικία. Το άλλο μπροστά είναι ένα μεγάλο, γωνιακό, διώροφο κτίριο, με άφθονα νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία και πολλά ανοίγματα και στις δύο προσόψεις. Δεν γνωρίζω τη χρήση του κτιρίου, αλλά από τη φωτογραφία πιθανολογώ ότι στο ισόγειο στεγαζόταν κατάστημα, ενώ στον όροφο ίσως να λειτουργούσε πανδοχείο.
Δεξιότερα ψηλά εξέχουν τμήματα δύο κατοικιών.Η πρώτη είναι ιδιοκτησία της οικογένειας Αλέκου,ενώ από τη δεύτερη διακρίνεται ο τελευταίος όροφος από το τριώροφο αρχοντικό του Ιωάννη Βελλίδη.Μπροστά τους το μεγάλο κτίριο που βλέπει στην οδό Μακεδονίας, είναι ένα παλιό κτίριο, κτισμένο από τα χρόνια της τουρκοκρατίας και μέχρι το 1905 περίπου ήταν το ξακουστό πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη.
Σ’ αυτό κατέλυαν οι ταξιδιώτες που έκαναν σταθμό στη Λάρισα κατευθυνόμενοι προς τη Μακεδονία, η οποία την περίοδο εκείνη ήταν τουρκοκρατούμενη.Το 1905 περίπου, το πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη μετακόμισε σε οίκημα της οδού Πολυκάρπου και το κτίριο αυτό στέγασε τις ποινικές φυλακές, οι οποίες μέχρι τότε στεγάζονταν σε κάτι άθλια κτίσματα του Οθωμανού μεγαλοκτηματία Χατζημέτου στην Κεντρική πλατεία[2]. Όπως διακρίνεται και στη φωτογραφία, το ισόγειο έχει λίγα και μικρά παράθυρα για ευνόητους λόγους. Το κτίριο αυτό καταστράφηκε
από τον μεγάλο σεισμό του 1941.
Μπροστά απ’ όλα αυτά τα κτίρια παρατηρούμε ένα μικρό λευκό κτίσμα. Τέτοια κτίσματα είχε εγκαταστήσει η Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης προπολεμικά σε διάφορα σημεία της πόλεως. Σ’ αυτά στεγάζονταν υποσταθμοί ηλεκτρικού ρεύματος. Στη θέση περίπου του υποσταθμού της φωτογραφίας βρίσκεται σήμερα το άγαλμα με το άλογο του Μίλτου
Παπαστεργίου.
[1]. Με τον όρο «σαχνισί» περιγράφεται στην αρχιτεκτονική η προεξοχή μέρους του πρώτου ορόφου-σε προσόψεις παραδοσιακών κτιρίων, στηριγμένη σε ξύλινα δοκάρια, η οποία βρίσκεται έξω από τα όρια της τοιχοποιίας του ισόγειου.
[2]. Το 1905, μετά και την πυρκαγιά του δικαστικού μεγάρου που βρισκόταν μέσα στο χώρο της κεντρικής πλατείας (Θέμιδος), ο Χατζημέτος κατεδάφισε όλα τα ιδιόκτητα κτίσματα που είχε στη βόρεια πλευρά της πλατείας, μεταξύ των οποίων και τις ποινικές φυλακές και έκτισε ένα θαυμάσιο διώροφο κτίριο,στον άνω όροφο του οποίου στεγάσθηκε η κοσμική Λέσχη Ασλάνη, κατόπιν το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» των αδελφών Μίχου και από το 1935 η Στρατιωτική Λέσχη. Από τα μαύρα γεγονότα του 1941 το κτίριο υπέστη σοβαρές καταστροφές. Μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε και στη θέση του υψώθηκε το σημερινό μέγαρο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης.
nikapap@hotmail.com
Λόφος του Φρουρίου - Νοτιοδυτική γωνία
τογραφίες του Τάκη Τλούπα. Είναι έκδοση του Δήμου Λαρισαίων. Σ’ αυτό δημοσιεύονται αρκετά ιστορικά στοιχεία γα την πόλη μας, τα οποία συνοδεύονται με υπέροχες φωτογραφίες που καλύπτουν την περίοδο
από τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, μέχρι και τη μεταπολεμική εποχή.
Στη φωτογραφία απεικονίζεται η νοτιοδυτική γωνία του Λόφου του Φρουρίου (της Ακροπόλεως το σωστό), όπως ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1930.Ο φωτογράφος στάθηκε στη δεξιά όχθη του Πηνειού,αμέσως μετά την έξοδο από την παλιά πέτρινη γέφυρα, στην αρχή της σημερινής οδού Καλλιθέας. Αριστερά είναι παρκαρισμένη σε στύλο ηλεκτρικών καλωδίων της Ε.Υ.Η.Λ. (Επιχείρησις Υδρεύσεως και Ηλεκτρισμού Λαρίσης, πρόδρομος της μεταπολεμικής Ο.Υ.Η.Λ.) μια αγροτική σούστα και δίπλα ελεύθερο το άλογό της. Δεξιά υπάρχει μεγάλος ελεύθερος χώρος, ο οποίος διασχίζεται από το τελευταίο τμήμα της οδού Μακεδονίας (Βενιζέλου σήμερα), η οποία καταλήγει στο οδόστρωμα της γέφυρας.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο διακρίνουμε ψηλά να υπερέχουν των λοιπών κτιρίων, τα δύο καμπαναριά και ο τρούλος του ναού του Αγίου Αχιλλίου. Είχε εγκαινιασθεί τον Σεπτέμβριο του 1907 από τον μητροπολίτη Αμβρόσιο Κασσάρα, αλλά είχε μικρό διάστημα ζωής. Λίγα χρόνια μετά τη φωτογράφιση αυτή, ο ισχυρός σεισμός της 1ης Μαρτίου 1941 και οι ιταλικοί και γερμανικοί βομβαρδισμοί που επακολούθησαν,επέφεραν ανεπανόρθωτες καταστροφές στο ναό και μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε. Χαμηλότερα υπάρχουν δύο κτίσματα. Το πίσω, μικρότερο σε μέγεθος,έχει στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής των τελευταίων χρόνων της τουρκοκρατίας, με σαχνισί[1] στην πρόσοψη και χρησίμευε σαν κατοικία. Το άλλο μπροστά είναι ένα μεγάλο, γωνιακό, διώροφο κτίριο, με άφθονα νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία και πολλά ανοίγματα και στις δύο προσόψεις. Δεν γνωρίζω τη χρήση του κτιρίου, αλλά από τη φωτογραφία πιθανολογώ ότι στο ισόγειο στεγαζόταν κατάστημα, ενώ στον όροφο ίσως να λειτουργούσε πανδοχείο.
Δεξιότερα ψηλά εξέχουν τμήματα δύο κατοικιών.Η πρώτη είναι ιδιοκτησία της οικογένειας Αλέκου,ενώ από τη δεύτερη διακρίνεται ο τελευταίος όροφος από το τριώροφο αρχοντικό του Ιωάννη Βελλίδη.Μπροστά τους το μεγάλο κτίριο που βλέπει στην οδό Μακεδονίας, είναι ένα παλιό κτίριο, κτισμένο από τα χρόνια της τουρκοκρατίας και μέχρι το 1905 περίπου ήταν το ξακουστό πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη.
Σ’ αυτό κατέλυαν οι ταξιδιώτες που έκαναν σταθμό στη Λάρισα κατευθυνόμενοι προς τη Μακεδονία, η οποία την περίοδο εκείνη ήταν τουρκοκρατούμενη.Το 1905 περίπου, το πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη μετακόμισε σε οίκημα της οδού Πολυκάρπου και το κτίριο αυτό στέγασε τις ποινικές φυλακές, οι οποίες μέχρι τότε στεγάζονταν σε κάτι άθλια κτίσματα του Οθωμανού μεγαλοκτηματία Χατζημέτου στην Κεντρική πλατεία[2]. Όπως διακρίνεται και στη φωτογραφία, το ισόγειο έχει λίγα και μικρά παράθυρα για ευνόητους λόγους. Το κτίριο αυτό καταστράφηκε
από τον μεγάλο σεισμό του 1941.
Μπροστά απ’ όλα αυτά τα κτίρια παρατηρούμε ένα μικρό λευκό κτίσμα. Τέτοια κτίσματα είχε εγκαταστήσει η Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού Λαρίσης προπολεμικά σε διάφορα σημεία της πόλεως. Σ’ αυτά στεγάζονταν υποσταθμοί ηλεκτρικού ρεύματος. Στη θέση περίπου του υποσταθμού της φωτογραφίας βρίσκεται σήμερα το άγαλμα με το άλογο του Μίλτου
Παπαστεργίου.
[1]. Με τον όρο «σαχνισί» περιγράφεται στην αρχιτεκτονική η προεξοχή μέρους του πρώτου ορόφου-σε προσόψεις παραδοσιακών κτιρίων, στηριγμένη σε ξύλινα δοκάρια, η οποία βρίσκεται έξω από τα όρια της τοιχοποιίας του ισόγειου.
[2]. Το 1905, μετά και την πυρκαγιά του δικαστικού μεγάρου που βρισκόταν μέσα στο χώρο της κεντρικής πλατείας (Θέμιδος), ο Χατζημέτος κατεδάφισε όλα τα ιδιόκτητα κτίσματα που είχε στη βόρεια πλευρά της πλατείας, μεταξύ των οποίων και τις ποινικές φυλακές και έκτισε ένα θαυμάσιο διώροφο κτίριο,στον άνω όροφο του οποίου στεγάσθηκε η κοσμική Λέσχη Ασλάνη, κατόπιν το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» των αδελφών Μίχου και από το 1935 η Στρατιωτική Λέσχη. Από τα μαύρα γεγονότα του 1941 το κτίριο υπέστη σοβαρές καταστροφές. Μεταπολεμικά κατεδαφίσθηκε και στη θέση του υψώθηκε το σημερινό μέγαρο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης.
nikapap@hotmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου