ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Ο ποιητής Σωτήρης Σκίπης και η Λάρισα

 

Ο Σωτ. Σκίπης καθισμένος στο κέντρο της φωτογραφίας, μαζί με τα μέλη του Ομίλου Διανοουμένων και Φιλοτέχνων Λαρίσης. 17 Φεβρουαρίου 1938.

Το 1938 ο Όμιλος Διανοουμένων και Φιλοτέχνων Λαρίσης διοργάνωσε ειδική γιορτή για να τιμήσει τον μεγάλο ποιητή Σωτήρη Σκίπη. Τον κάλεσε να παραστεί σε ειδική εκδήλωση και με συγκίνηση ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση. Η γιορτή έγινε στο κινηματοθέατρο «Παλλάς».

Εκεί ο Δήμαρχος Στυλιανός Αστεριάδης ανακοίνωσε επίσημα την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου να ονομασθεί η οδός της πόλεως στην οποία βρισκόταν το σπίτι της οικογενείας του όσο ζούσε στη Λάρισα, σε οδό Σωτηρίου Σκίπη. Από τους ανθρώπους των γραμμάτων κατατάσσεται ανάμεσα στις σπουδαιότερες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας του πρώτου μισού του 20ού αιώνα και υπήρξε ένας ρομαντικός ποιητής με πλούτο εμπνεύσεων.
Τις ημέρες του 1938 που βρέθηκε εδώ αντίκρισε με συγκίνηση το σπίτι του, ενώ το σπίτι όπου έμενε η θεία του Σοφία δεν υπήρχε. Αν και είχαν περάσει τόσα χρόνια, τα θυμόταν όλα. Και όταν έφθασε στο ποτάμι, τον Πηνειό, τότε ομολόγησε με συγκίνηση πως από τα νερά του η μοίρα τού έστειλε το μήνυμά της να πορευτεί τον δρόμο που είχε μέχρι τότε χαράξει.
Η οικογένειά του έχει μια πλούσια ιστορική διαδρομή η οποία ξεκινάει από τους μακρινούς προγόνους του ποιητή. Ο παππούς από την πλευρά του πατέρα του Γεώργιος καταγόταν από τη Βόρεια Ήπειρο[1].
Πήρε ενεργό μέρος στην Ελληνική Επανάσταση και βρέθηκε με τις δύο κόρες του το 1826 στο Μεσολόγγι. Στις 10 Απριλίου 1826, πριν την έξοδο, και για να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών, τις πυροβόλησε με την πιστόλα του. Όμως φαίνεται ότι το χέρι του δεν πέτυχε τον στόχο. Τα κορίτσια τραυματίσθηκαν και οι Τούρκοι που τα βρήκαν αιμόφυρτα, τα περιέθαλψαν και τα έδωσαν σε μπέηδες, να τα μεγαλώσουν.
Μετά την δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους ο Γεώργιος Σκίπης τις έψαξε αλλά δεν βρήκε κανένα ίχνος τους. Αργότερα, η μεγαλύτερη βρέθηκε στα Τρίκαλα και η μικρότερη στη Λάρισα, παντρεμένες με μπέηδες. Είναι μια ιστορία πραγματικά συγκινητική και ήταν αποκάλυψη να ακούει κανείς τον ποιητή να διηγείται τις λεπτομέρειές της.
Ο πατέρας του ποιητή Ευάγγελος Σκίπης είχε ακολουθήσει τον στρατιωτικό κλάδο και ο Σωτήρης ήταν βρέφος όταν ήλθαν στη Λάρισα. Είχε γεννηθεί λίγους μήνες πριν (1881)[2] στην Αθήνα. Από την πρώτη στιγμή της άφιξης στη Λάρισα ο Ευάγγελος Σκίπης δεν σταμάτησε την έρευνα να εντοπίσει τις αδελφές του και για να μπορέσει να μείνει εδώ ζήτησε να γίνει επιμελητής και διοικητής της φρουράς των Ανακτόρων. Με τη βοήθεια χριστιανών και μουσουλμάνων της Λάρισας κατόρθωσε να εντοπίσει αρχικά τη μία αδελφή του η οποία έμενε στη Λάρισα, ήταν χήρα χωρίς παιδιά και ζούσε σε ένα σπίτι στην περιοχή Σάλια. Ο ταγματάρχης Σκίπης αγόρασε σπίτι στην ίδια συνοικία κοντά στην αδελφή του για να έχει καθημερινή επικοινωνία μαζί της. Την έλεγαν Ναϊλέ, ενώ το χριστιανικό της όνομα ήταν Σοφία. Είχε περάσει τα εξήντα χρόνια και καθώς ήταν άτεκνη, έδειχνε μεγάλη αδυναμία στον ανεψιό της, ο οποίος είχε εν τω μεταξύ βαπτισθεί στη Λάρισα και του έδωσαν το όνομα Σωτήριος.
Ο Σωτήρης Σκίπης έμαθε τα πρώτα του γράμματα σε σχολείο της Λάρισας. Από εδώ έκανε και το ξεκίνημά του στη λογοτεχνία. Η πόλη αυτή του έδωσε τις πρώτες εμπνεύσεις. Με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 εγκατέλειψαν οικογενειακώς τη Λάρισα, ο Σωτήρης άρχισε τις σπουδές και το 1900 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική του συλλογή. Φεύγοντας το 1897 δεν λησμόνησε την πατρίδα που τον γαλούχησε σαν παιδί και έφηβο. Της αφιέρωσε πολλά ποιήματα που πλουτίζουν τις συλλογές του. Ένα απ’ αυτά είναι αφιερωμένο στον κήπο των Ανακτόρων, όπου ακολουθώντας τον πατέρα του, περνούσε σαν παιδί πολλές ώρες στους χώρους του.
Αργότερα άρχισε τα ταξίδια. Στο Rognac της Προβηγκίας γνώρισε τη σύντροφο της ζωής του Charlotte Leclair και το 1917 απόκτησε το μοναδικό παιδί του, την Μαργαρίτα Σκίπη. Από τότε θεωρούσε την Προβηγκία σαν δεύτερη πατρίδα του.
Στις 16 Ιουνίου 1916 ο αδελφός του ποιητή Σπύρος Σκίπης που τελικά βρέθηκε κάτοχος της κατοικίας όπου έμεινε η οικογένεια στη Λάρισα, υπέγραψε συμβόλαιο πώλησής του στην οικογένεια Κων. Σπαθιά[3]. Το σπίτι αυτό διατηρήθηκε και μετά τις κακουχίες της κατοχής. Όμως πριν λίγες δεκαετίες κατεδαφίσθηκε για να ανεγερθεί σύγχρονη οικοδομή, η δε γειτονική πλατεία φέρει το όνομά του.
Ο Σωτήρης Σκίπης πέθανε στις 27 Σεπτεμβρίου 1952 στο αγρόκτημα Bastiana κοντά στο Rognac και ενταφιάσθηκε στα χώματα της αγαπημένης του Προβηγκίας, που η φύση της έχει πολλές ομοιότητες με τη Θεσσαλία. Γι’αυτό και σε όλη τη ζωή του δύο τόπους νοσταλγούσε πάντα, τη Λάρισα και τη γαλλική Προβηγκία.
Τις στενές σχέσεις που είχε με τη Λάρισα δεν τις έκρυψε σε όλη του τη ζωή, γι’ αυτό και έλεγε πάντοτε: «Γέννημα Αθηναίος και θρέμμα Λαρισινός».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1]. Παπακώστας Άγγελος, Οι ηρωικοί Βορειοηπειρώτες πρόγονοι του Σκίπη, περ. «Ελληνική Δημιουργία», τεύχ. 113, Οκτώβριος 1952, Αθήναι, σελ. 492-493.
[2]. Μερικοί δίνουν χρονολογία γέννησης το 1879. Όμως σήμερα πιστεύεται σαν πιθανή χρονολογία γέννησης το 1881. Σε κείμενο της εφημερίδας «Μικρά» της Λάρισας στο φύλλο της 23ης Απριλίου 1900, όπου γίνεται αναφορά στο ποιητικό του ταλέντο, αναφέρεται ότι «…ήδη άγει το 19ο έτος της ηλικίας του». Η αναφορά αυτή πρέπει να θεωρηθεί και ως η πλέον αξιόπιστη.
[3] Ρηγόπουλος Ε., Ένα συμβόλαιο και μια διήγηση για τον Σωτήρη Σκίπη, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 20ής Απριλίου 2008.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com