ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Πολυκλινική Νικολάου Ράπτου

Η πολυκλινική του Νικολάου Ράπτου επί της οδού Παπακυριαζή 30, στην αρχική της μορφή. Ένθετο «Πολιτισμός» της εφ. «Ελευθερία». Από το αρχείο της δ. Μαίρης Ράπτου. Φωτογραφία του 1935 περίπου.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com

Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει την πρώτη ιδιωτική πολυκλινική που ιδρύθηκε στη Λάρισα, σε κτίριο ειδικά κατασκευασμένο προς τούτο. Όπως αναγράφεται στο ύψος της στέγης και πάνω από το γείσο, πρόκειται για την «Πολυκλινική Λαρίσης Ν. Ι. Ράπτου».
Πριν περιγράψουμε την κλινική, κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε λίγα λόγια για τον κλινικάρχη. Ο Νικόλαος Ιωάννου Ράπτης ήταν μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παλαιάς Λάρισας και η παρουσία του κυριάρχησε σε πολλούς τομείς κατά τα μέσα του περασμένου αιώνα (1930-1960). Iατρός με πλούσιες μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, σπουδαίος κοινωνικός παράγοντας της Λάρισας, χάρη στις ιδιωτικές κλινικές που ίδρυσε και την κατά διαστήματα θητεία του στο Δημοτικό Νοσοκομείο, πολιτικός με τρεις νικηφόρες βουλευτικές αναμετρήσεις στον νομό μας, σκληρός πολέμιος κατά τη διάρκεια της κατοχής της «Ρωμαϊκής Λεγεώνας» [1], γεγονός που τον οδήγησε σε πολυετή ομηρία στην Ιταλία, άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην πόλη μας. Γεννήθηκε το 1903. Γονείς του ήταν ο Ιωάννης Ράπτης και η Μαρία (Μαριγούλα) Τσούβα. Ήταν το μοναδικό τέκνο του ζευγαριού και το 1908 σε ηλικία 5 ετών έμεινε ορφανός μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα του.

Το 1921 άρχισε τη φοίτησή του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά διέκοψε τα μαθήματα λόγω της μικρασιατικής εκστρατείας και μετά την επελθούσα καταστροφή επέστρεψε στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του. Αποφοίτησε το 1926. Υπηρέτησε τη θητεία του ως έφεδρος ανθυπίατρος και μετά την απόλυσή του από το στράτευμα θήτευσε για ένα διάστημα στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Το 1928 αναχώρησε για το Παρίσι, όπου και παρέμεινε συνολικά δύο χρόνια. Στη γαλλική πρωτεύουσα ειδικεύθηκε κοντά σε παγκοσμίου φήμης επιστήμονες και το 1930 επέστρεψε στην Αθήνα. Νυμφεύθηκε τη Ροδοθέα Πορσανίδου, δασκάλα στο Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινουπόλεως και επέστρεψε στη Λάρισα, όπου εξάσκησε την ειδικότητα του χειρουργού-γυναικολόγου ως ελεύθερος επαγγελματίας.
Πρώτο μέλημά του ήταν να ιδρύσει ιδιωτική κλινική. Αυτή επέλεξε να στεγασθεί σε κάποιο απλό οίκημα επί της οδού Βασιλέως Αλεξάνδρου [2] (Παπαναστασίου σήμερα), το οποίο βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το κτίριο όπου σήμερα στεγάζονται οι κεντρικές υπηρεσίες της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Στην κλινική αυτήν ο Νίκος Ράπτης έκανε τα πρώτα επαγγελματικά του βήματα με επιτυχία, και εδώ εφάρμοσε στην πράξη τις ιατρικές του δεξιότητες και έδειξε τις πλούσιες κοινωνικές του αρετές.
Στην κλινική αυτήν ο Νίκος Ράπτης δεν έμεινε για μεγάλο διάστημα. Από τη μια η αυξημένη κίνηση ασθενών και από την άλλη η στενότητα χώρου και η έλλειψη στοιχειωδών ανέσεων του κτιρίου, τον ανάγκασαν να κτίσει το 1932 μια νέα ιδιόκτητη κλινική, με όλες τις σύγχρονες για την εποχή προδιαγραφές, στην οδό Παπακυριαζή 21 τότε (σήμερα Παπακυριαζή 30), εκεί όπου τώρα έχει ανεγερθεί πολυώροφη οικοδομή και στο ισόγειό της στεγάζεται το βιβλιοπωλείο της «ΖΩΗΣ». Η κλινική αρχικά ήταν ένα μεγάλο σε έκταση κτίριο και όπως αναφέρθηκε, είχε την επωνυμία «ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ ΛΑΡΙΣΗΣ Ν. Ι. ΡΑΠΤΟΥ». Το ισόγειο είχε ψηλούς και ευρύχωρους θαλάμους νοσηλείας και γραφεία, ενώ στο ημιυπόγειο στεγάζονταν οι βοηθητικοί χώροι, το Μικροβιολογικό Εργαστήριο και το Οφθαλμολογικό Τμήμα. Η Κλινική διέθετε εσωτερική θέρμανση (καλοριφέρ), πρωτοποριακό για την εποχή γεγονός, δύο χειρουργεία και άλλες ανέσεις, τα δε χειρουργικά εργαλεία και το χειρουργικό κρεβάτι τα είχε φέρει ο Νίκος Ράπτης απευθείας από το Παρίσι. Επίσης διέθετε και τμήματα άλλων ειδικοτήτων. Μια ομάδα ιατρών, οι περισσότεροι με σπουδές στο εξωτερικό, επάνδρωσαν τα διάφορα τμήματα της πολυκλινικής, η οποία διέθετε τις κυριότερες ειδικότητες: Χειρουργική, Γυναικολογική-Μαιευτική, Παθολογική, Παιδιατρική, Νευρολογική, Οφθαλμολογική και Μικροβιολογικό Εργαστήριο. Οι ιατροί της Κλινικής ήταν οι: Ν. Ράπτης (χειρούργος-μαιευτήρας-γυναικολόγος), Ν. Φλώρος (παθολόγος), Β. Τουφεξής και Χ. Ταμπασούλης (παιδίατροι), Κ. Τάχας (νευρολόγος-ψυχίατρος) και Κ. Περηφάνης (οφθαλμίατρος). Κατά διαστήματα με την Πολυκλινική αυτή συνεργάσθηκαν και άλλοι ιατροί, όπως οι Μ. Κουκούλης, Σ. Αστεριάδης (Πατώφλας), Χ. Παπαδόπουλος, Σ. Δρακωτός, Αθ. Αγγελάκης, Μπλιάτσιος, Κουρσούμης και άλλοι. Η ιδιωτική αυτή νοσηλευτική μονάδα αποτέλεσε για τη Λάρισα υγειονομική επανάσταση, αν αναλογισθεί κανείς και την ανυποληψία που είχε προπολεμικά το Δημοτικό Νοσοκομείο στην κοινωνία της Λάρισας.
Η δημοσιευόμενη φωτογραφία απεικονίζει το μέγεθος και τη μορφή της πολυκλινικής, όπως την περιγράψαμε. Το ενδιαφέρον της φωτογραφίας εντοπίζεται επίσης και στο ιδιωτικό αυτοκίνητο του Νίκου Ράπτη, ένα διθέσιο σπορ αμάξι της εποχής, το οποίο είναι σταθμευμένο έξω από το κτίριο της Κλινικής. Οι λάτρεις των παλαιών αυτοκινήτων (αντίκες), έχουν πολλά να μας πουν για το μοντέλο και την κατασκευαστική εταιρεία του αυτοκινήτου αυτού.
Έπειτα από λίγα χρόνια η χωρητικότητα της Κλινικής θεωρήθηκε ανεπαρκής και το 1937 στο ήδη υπάρχον κτίριο προστέθηκε και ένας ακόμα όροφος και η Κλινική άλλαξε διαρρύθμιση. Λειτουργούσαν όλα τα τμήματα με επιτυχία και η πολυκλινική είχε εξελιχθεί σε μικρή νοσοκομειακή μονάδα. Όλα αυτά μέχρι τον Οκτώβριο του 1940, γιατί με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου οι περισσότεροι ιατροί, μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Ράπτης, επιστρατεύθηκαν. Ο σεισμός και η κατοχή επέφερε σοβαρές ζημιές στο κτίριο και η Κλινική υπολειτουργούσε με επιστασία της συζύγου του Ρόδως.
Ο Νίκος Ράπτης από τον γάμο του με τη Ροδοθέα Πορσανίδου απέκτησε δύο τέκνα.
-Το 1931 τον Ιωάννη, ο οποίος σπούδασε ιατρική στην Ελβετία. Νυμφεύθηκε το 1960 τη Δήμητρα Κουζελέα με την οποία απέκτησαν ένα τέκνο, τον Νίκο.
-Το 1934 γεννήθηκε το δεύτερο παιδί τους, η Μαίρη, η οποία σπούδασε Παιδαγωγικά και Ψυχολογία του Παιδιού επί τέσσερα χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης στην Ελβετία. Εδώ και πάνω από πενήντα περίπου χρόνια ίδρυσε και συνεχίζει να διευθύνει με μεγάλη επιτυχία τα ομώνυμα Εκπαιδευτήρια της πόλης μας.

—————————————————————
{1]. Μετά την κατάρρευση του μετώπου το 1941, μαζί με τα ιταλικά στρατεύματα εμφανίσθηκαν στην περιοχή μας οι γνωστοί πράκτορες Αλκιβιάδης Διαμάντης, Νικόλαος Ματούσης και Βασίλειος Ραποτίκας, οι οποίοι μαζί με άλλους Βλαχόφωνους επιχείρησαν να επανδρώσουν τη «Ρωμαϊκή Λεγεώνα», όπως ονόμασαν το ένοπλο σώμα της, με σκοπό την ίδρυση του «Πριγκιπάτου της Πίνδου», δηλαδή μιας αυτόνομης περιοχής βλαχόφωνων μέσα στην ελληνική επικράτεια. Ο Νικόλαος Ράπτης, ο Ευάγγελος Αβέρωφ και πολλοί άλλοι Βλαχόφωνοι επιστήμονες και απλοί άνθρωποι αντιστάθηκαν σθεναρά στην προσπάθεια αυτήν, η οποία όπως ήταν φυσικό τελικά απέτυχε.
[2]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Η πρώτη κλινική του Νίκου Ράπτη, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 25 Φεβρουαρίου 2017. Η οδός Ακροπόλεως μετά τον θάνατο του βασιλέα Αλεξάνδρου (1893-1920) μετονομάσθηκε προς τιμήν του σε οδό Βασιλέως Αλεξάνδρου, ονομασία η οποία όμως δεν επεκράτησε ανάμεσα στους Λαρισαίους, οι οποίοι εξακολουθούσαν να την αναφέρουν με την παλαιά ονομασία, Ακροπόλεως. Το 1936 μετονομάσθηκε σε οδό Βασ. Σοφίας και μετά τη μεταπολίτευση σε οδό Παπαναστασίου.