ΛΑΡΙΣΑ - Μια εικόνα χίλιες λέξεις...
Η πλατεία Ταχυδρομείου
Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από το επιστολικό δελτάριο αριθμ. 1, του FrancoisE. Caloutas[1]που
είχε το φωτογραφείο του στην Ερμούπολη της Σύρου
και έχει τον τίτλο «Λάρισσα-Πλατεία Ταχυδρομείου».
Η λήψη της φωτογραφίας από τον Καλουτά δεν μπορεί να προσδιορισθεί χρονικά με ακρίβεια. Με την
χρονολόγηση κατασκευής των κτισμάτων που απει-
κονίζονται, η λήψη μπορεί να τοποθετηθεί περί το 1915.Στη Λάρισα ο Καλουτάς έκανε και άλλες λήψεις κατά την ίδια επίσκεψη (Κεντρική πλατεία, Αλκαζάρ,Αβερώφειος Γεωργική Σχολή, Κενοτάφιο για τους πεσόντες το 1897 στο Αλκαζάρ και μερικές άλλες). Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει ένα μέρος της πλατείας Ταχυδρομείου, με τα γύρω οικοδομήματα.
Ο φωτογράφος στάθηκε στο κέντρο περίπου της πλατείας και έστρεψε τον φακό προς την βορειοανατολική πλευρά της. Ο χώρος της πλατείας είναι αδιαμόρφωτος, χωμάτινος και μόνον μια διπλή σειρά δένδρων περιφερειακά σε πολύ αραιή διάταξη την στολίζει κατά κάποιο τρόπο. Την μονοτονία σπάει ο κάτοικος της πόλης που έβγαλε βόλτα τον σκύλο του.
Ας δούμε τώρα με τη σειρά τα κτίρια που αποτυπώνονται στη φωτογραφία, αρχίζοντας από αριστερά. Πρώτο, μόλις διακρίνεται πίσω από τα δένδρα,το αρχοντικό του Δημητρίου Πουλιάδη, το οποίο βρισκόταν στη γωνία των οδών Ασκληπιού και Παπακυριαζή. Ήταν διώροφο με ημιυπόγειο και αρχιτεκτονικά η εξωτερική του όψη εκφράζονταν με τα στοιχεία του όψιμου κλασικισμού. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αγοράσθηκε από τον ιατρό Γεώργιο Κατσίγρα. Τη δεκαετία του 1970 κατεδαφίσθηκε και δημιουργήθηκε μια απρόσωπη πολυκατοικία.
Αμέσως μετά υπάρχει μικρός ακάλυπτος χώρος και ένα ισόγειο κτίσμα, το οποίο στέγαζε κατάστημα,άγνωστο ποιό. Στη συνέχεια το διώροφο κτίριο στη γωνία με την οδό Παναγούλη (Αχιλλέως τότε) ήταν το Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο της πόλης.
Από την μακροχρόνια παρουσία του κτιρίου του Ταχυδρομείου στο σημείο αυτό πήρε η πλατεία και την ονομασία
αυτή, την οποία διατηρεί μέχρι και σήμερα[2]. Ας σημειωθεί εδώ ότι κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 το κτίριο αυτό πολιορκείτο από δεκάδες απεσταλμένους εφημερίδων και περιοδικών, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τις τηλεγραφικές του υπηρεσίες. Σήμερα στη θέση των δύο τελευταίων κτιρίων ανυψώθηκε το Grand Hotel.
Πίσω από το κομψό κτίριο του Ταχυδρομείου μόλις διακρίνεται ανάμεσα από τα δένδρα ο μαντρότοιχος και μέρος από το αρχοντικό του Νικολάου Καραστεργίου[3].Το νεοκλασικό αυτό κτίριο υπήρχε μέχρι πριν από λίγα χρόνια, αλλά παρά τις έντονες διαμαρτυρίες του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Λάρισας, έπεσε άδοξα στη σκαπάνη της αντιπαροχής.
Στη συνέχεια στο βάθος διακρίνεται πάνω από μια συστάδα δένδρων το επιβλητικό κτίριο του Στεφάνοβικ-Σκυλίτση[4]. Βρισκόταν στην αρχή της οδού Παπαναστασίου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το στρατιωτικό πρατήριο και ήταν ένα από τα ωραιότερα αρχοντικά της Λάρισας. Είχε κτισθεί από τον Στεφάνοβικ λίγα χρόνια μετά την προσάρτηση. Τον Απρίλιο του 1900 ο ιδιοκτήτης επισκέφθηκε τη Λάρισα, όπου παρέμεινε για λίγες ημέρες στο επιβλητικό νεοκλασικό αρχοντικό του. Οι εφημερίδες της πόλης αναφέρουν ότι κατά την παραμονή του έκανε πολλές αγαθοεργίες. Προσέφερε σημαντικά χρηματικά ποσά στο Δημοτικό Νοσοκομείο, στους τρεις κεντρικούς
ναούς της πόλης, σε σχολεία και σε απόρους[5]. Πέθανε το 1901 στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 58 ετών. Η κόρη του Έλενα Σκυλίτση σε ηλικία 47 ετών παντρεύτηκε το 1921 τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Προς το δεξιό μέρος της φωτογραφίας, πίσω από μια ομάδα δένδρων εξέχει ένα πυργοειδές κτίσμα, το οποίο βρισκόταν επί της 28ης Οκτωβρίου (τότε Κοραή), δίπλα από το σημερινό ξενοδοχείο «Έλενα».
Ήταν το αρχοντικό του Κωνσταντίνου Αθανασίου.Είχε καταγωγή από τα Τρίκαλα, αλλά σε νεαρή ηλικία βρέθηκε μετανάστης στην Αίγυπτο. Τη δεκαετία του 1920 επανήλθε στην Ελλάδα και το 1928 αγόρασε στη Λάρισα το οικόπεδο όπου έκτισε το αρχοντικό του με περίτεχνα σχέδια φερμένα από την Αλεξάνδρεια.
Μεταπολεμικά το αρχοντικό αυτό περιήλθε στην οικογένεια Γκέρκα. Το κτίριο κατεδαφίσθηκε το 1969 για να κατασκευασθεί πολυώροφη οικοδομή.
Τέλος στο άκρο δεξιά και με πρόσοψη προς την πλατεία διακρίνεται μέρος διώροφης οικοδομής, η οποία διατηρήθηκε και μεταπολεμικά και στέγαζε το ξενοδοχείο «Τέμπη» του Γιαταγάνα. Σήμερα στη θέση του βρίσκεται το εγκαταλειμμένο κτίριο του Bodyline.
[1]. Η γαλλική απόδοση του ονόματος του φωτογράφου Φραγκούλη Ευαγγέλου Καλουτά (Ερμούπολη 1887 – 1952) στις φωτογραφίες του δικαιολογείται, γιατί η Σύρος την περίοδο εκείνη ήταν ένα έντονα κοσμοπολίτικονησί, κυρίως άρη στο λιμάνι της Ερμούπολης που ήταν από τα πρώτα σε κίνηση στην Ελλάδα.
[2]. Η επίσημη ονομασία της είναι Πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου, αλλά κανείς δεν την γνωρίζει με αυτό το όνομα. Ας σημειωθεί ότι κατά καιρούς πήρε και άλλες ονομασίες, οι οποίες όμως δεν επικράτησαν.
[3]. Ο Νικόλαος Καραστεργίου ήταν νομικός. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας διορίσθηκε Πρωτοδίκης Λαρί-
σης. Τέσσερες μήνες μετά την άφιξή του παραιτήθηκε από το Δικαστικό σώμα και εξάσκησε τη δικηγορία στα Δικαστήρια της πόλης μας. Διετέλεσε Δημοτικός Σύμβουλος και Βουλευτής. Την πληροφορία αυτή άντλησα από το αρχείο του δικηγόρου Αριστείδη Παπαχατζοπούλου, τον οποίο και ευχαριστώ.
[4].Ο Παύλος Στεφάνοβικ-Σκυλίτσης (1843-1901) ήταν γόνος οικογένειας πλούσιων εμπόρων και τραπεζιτών της
Κωνσταντινούπολης. Λίγους μήνες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας αγόρασε από την οθωμανική κυβέρνηση μεγάλη αγροτική έκταση στην περιοχή του θεσσαλικού κάμπου. Σε μία απ’ αυτές τις ιδιοκτησίες του περιλαμβάνονταν και ο οικισμός Χατζήμισι, το σημερινό Στεφανοβίκειο, που πήρε το όνομα του από τον ιδιοκτήτη της περιοχής.
[5]. Καταραχιάς Κωνσταντίνος, Ο εθνικός ευεργέτης Παύλος Στεφάνοβικ-Σκυλίτσης (1843-1901) και τα τσφλίκια του στη Θεσσαλία, Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τόμ. 60ος (2011) σελ.408-414.
nikapap@hotmail.com
Η πλατεία Ταχυδρομείου
Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από το επιστολικό δελτάριο αριθμ. 1, του FrancoisE. Caloutas[1]που
είχε το φωτογραφείο του στην Ερμούπολη της Σύρου
και έχει τον τίτλο «Λάρισσα-Πλατεία Ταχυδρομείου».
Η λήψη της φωτογραφίας από τον Καλουτά δεν μπορεί να προσδιορισθεί χρονικά με ακρίβεια. Με την
χρονολόγηση κατασκευής των κτισμάτων που απει-
κονίζονται, η λήψη μπορεί να τοποθετηθεί περί το 1915.Στη Λάρισα ο Καλουτάς έκανε και άλλες λήψεις κατά την ίδια επίσκεψη (Κεντρική πλατεία, Αλκαζάρ,Αβερώφειος Γεωργική Σχολή, Κενοτάφιο για τους πεσόντες το 1897 στο Αλκαζάρ και μερικές άλλες). Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει ένα μέρος της πλατείας Ταχυδρομείου, με τα γύρω οικοδομήματα.
Ο φωτογράφος στάθηκε στο κέντρο περίπου της πλατείας και έστρεψε τον φακό προς την βορειοανατολική πλευρά της. Ο χώρος της πλατείας είναι αδιαμόρφωτος, χωμάτινος και μόνον μια διπλή σειρά δένδρων περιφερειακά σε πολύ αραιή διάταξη την στολίζει κατά κάποιο τρόπο. Την μονοτονία σπάει ο κάτοικος της πόλης που έβγαλε βόλτα τον σκύλο του.
Ας δούμε τώρα με τη σειρά τα κτίρια που αποτυπώνονται στη φωτογραφία, αρχίζοντας από αριστερά. Πρώτο, μόλις διακρίνεται πίσω από τα δένδρα,το αρχοντικό του Δημητρίου Πουλιάδη, το οποίο βρισκόταν στη γωνία των οδών Ασκληπιού και Παπακυριαζή. Ήταν διώροφο με ημιυπόγειο και αρχιτεκτονικά η εξωτερική του όψη εκφράζονταν με τα στοιχεία του όψιμου κλασικισμού. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αγοράσθηκε από τον ιατρό Γεώργιο Κατσίγρα. Τη δεκαετία του 1970 κατεδαφίσθηκε και δημιουργήθηκε μια απρόσωπη πολυκατοικία.
Αμέσως μετά υπάρχει μικρός ακάλυπτος χώρος και ένα ισόγειο κτίσμα, το οποίο στέγαζε κατάστημα,άγνωστο ποιό. Στη συνέχεια το διώροφο κτίριο στη γωνία με την οδό Παναγούλη (Αχιλλέως τότε) ήταν το Ταχυδρομείο και Τηλεγραφείο της πόλης.
Από την μακροχρόνια παρουσία του κτιρίου του Ταχυδρομείου στο σημείο αυτό πήρε η πλατεία και την ονομασία
αυτή, την οποία διατηρεί μέχρι και σήμερα[2]. Ας σημειωθεί εδώ ότι κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 το κτίριο αυτό πολιορκείτο από δεκάδες απεσταλμένους εφημερίδων και περιοδικών, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τις τηλεγραφικές του υπηρεσίες. Σήμερα στη θέση των δύο τελευταίων κτιρίων ανυψώθηκε το Grand Hotel.
Πίσω από το κομψό κτίριο του Ταχυδρομείου μόλις διακρίνεται ανάμεσα από τα δένδρα ο μαντρότοιχος και μέρος από το αρχοντικό του Νικολάου Καραστεργίου[3].Το νεοκλασικό αυτό κτίριο υπήρχε μέχρι πριν από λίγα χρόνια, αλλά παρά τις έντονες διαμαρτυρίες του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Λάρισας, έπεσε άδοξα στη σκαπάνη της αντιπαροχής.
Στη συνέχεια στο βάθος διακρίνεται πάνω από μια συστάδα δένδρων το επιβλητικό κτίριο του Στεφάνοβικ-Σκυλίτση[4]. Βρισκόταν στην αρχή της οδού Παπαναστασίου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το στρατιωτικό πρατήριο και ήταν ένα από τα ωραιότερα αρχοντικά της Λάρισας. Είχε κτισθεί από τον Στεφάνοβικ λίγα χρόνια μετά την προσάρτηση. Τον Απρίλιο του 1900 ο ιδιοκτήτης επισκέφθηκε τη Λάρισα, όπου παρέμεινε για λίγες ημέρες στο επιβλητικό νεοκλασικό αρχοντικό του. Οι εφημερίδες της πόλης αναφέρουν ότι κατά την παραμονή του έκανε πολλές αγαθοεργίες. Προσέφερε σημαντικά χρηματικά ποσά στο Δημοτικό Νοσοκομείο, στους τρεις κεντρικούς
ναούς της πόλης, σε σχολεία και σε απόρους[5]. Πέθανε το 1901 στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 58 ετών. Η κόρη του Έλενα Σκυλίτση σε ηλικία 47 ετών παντρεύτηκε το 1921 τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Προς το δεξιό μέρος της φωτογραφίας, πίσω από μια ομάδα δένδρων εξέχει ένα πυργοειδές κτίσμα, το οποίο βρισκόταν επί της 28ης Οκτωβρίου (τότε Κοραή), δίπλα από το σημερινό ξενοδοχείο «Έλενα».
Ήταν το αρχοντικό του Κωνσταντίνου Αθανασίου.Είχε καταγωγή από τα Τρίκαλα, αλλά σε νεαρή ηλικία βρέθηκε μετανάστης στην Αίγυπτο. Τη δεκαετία του 1920 επανήλθε στην Ελλάδα και το 1928 αγόρασε στη Λάρισα το οικόπεδο όπου έκτισε το αρχοντικό του με περίτεχνα σχέδια φερμένα από την Αλεξάνδρεια.
Μεταπολεμικά το αρχοντικό αυτό περιήλθε στην οικογένεια Γκέρκα. Το κτίριο κατεδαφίσθηκε το 1969 για να κατασκευασθεί πολυώροφη οικοδομή.
Τέλος στο άκρο δεξιά και με πρόσοψη προς την πλατεία διακρίνεται μέρος διώροφης οικοδομής, η οποία διατηρήθηκε και μεταπολεμικά και στέγαζε το ξενοδοχείο «Τέμπη» του Γιαταγάνα. Σήμερα στη θέση του βρίσκεται το εγκαταλειμμένο κτίριο του Bodyline.
[1]. Η γαλλική απόδοση του ονόματος του φωτογράφου Φραγκούλη Ευαγγέλου Καλουτά (Ερμούπολη 1887 – 1952) στις φωτογραφίες του δικαιολογείται, γιατί η Σύρος την περίοδο εκείνη ήταν ένα έντονα κοσμοπολίτικονησί, κυρίως άρη στο λιμάνι της Ερμούπολης που ήταν από τα πρώτα σε κίνηση στην Ελλάδα.
[2]. Η επίσημη ονομασία της είναι Πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου, αλλά κανείς δεν την γνωρίζει με αυτό το όνομα. Ας σημειωθεί ότι κατά καιρούς πήρε και άλλες ονομασίες, οι οποίες όμως δεν επικράτησαν.
[3]. Ο Νικόλαος Καραστεργίου ήταν νομικός. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας διορίσθηκε Πρωτοδίκης Λαρί-
σης. Τέσσερες μήνες μετά την άφιξή του παραιτήθηκε από το Δικαστικό σώμα και εξάσκησε τη δικηγορία στα Δικαστήρια της πόλης μας. Διετέλεσε Δημοτικός Σύμβουλος και Βουλευτής. Την πληροφορία αυτή άντλησα από το αρχείο του δικηγόρου Αριστείδη Παπαχατζοπούλου, τον οποίο και ευχαριστώ.
[4].Ο Παύλος Στεφάνοβικ-Σκυλίτσης (1843-1901) ήταν γόνος οικογένειας πλούσιων εμπόρων και τραπεζιτών της
Κωνσταντινούπολης. Λίγους μήνες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας αγόρασε από την οθωμανική κυβέρνηση μεγάλη αγροτική έκταση στην περιοχή του θεσσαλικού κάμπου. Σε μία απ’ αυτές τις ιδιοκτησίες του περιλαμβάνονταν και ο οικισμός Χατζήμισι, το σημερινό Στεφανοβίκειο, που πήρε το όνομα του από τον ιδιοκτήτη της περιοχής.
[5]. Καταραχιάς Κωνσταντίνος, Ο εθνικός ευεργέτης Παύλος Στεφάνοβικ-Σκυλίτσης (1843-1901) και τα τσφλίκια του στη Θεσσαλία, Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τόμ. 60ος (2011) σελ.408-414.
nikapap@hotmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου